امیدسبزوار

فرودگاه سبزوار در آبان ماه 1402 میزبان 47 پرواز در سه دسته هوانوردی عمومی، مسافربری و سایر بوده است.

به گزارش امید سبزوار به نقل از شماره صد و شصت و هشتم ماهنامه آماری عملکرد فرودگاه های کشور که به تازگی منتشر شده است، فرودگاه سبزوار از حیث تعداد کل پروازهای انجام گرفته در آبان 1402 از بین 64 فرودگاه بررسی شده، در جایگاه چهل و یکم کشور قرار گرفته که تقریبا جایگاه متوسطی محسوب می شود و از مراکز استان هایی نظیر سمنان، بجنورد، همدان و یاسوج عملکرد بالاتری داشته است.

بر مبنای همین گزارش از تعداد 47 پرواز انجام شده در فرودگاه سبزوار در آبان 1402 تعداد 29 مورد آن در حوزه هوانوردی عمومی، 2 مورد آن مسافربری و 16 مورد آن در دسته سایر پروازها جای گرفته که توضیحی درباره آن ها داده نشده است. 

احتمالا در شماره های بعدی این ماهنامه عملکرد فرودگاه سبزوار در حوزه مسافربری رشد قابل توجهی خواهد داشت زیرا از اواخر آبان و در واقع از آذرماه گذشته، پروازهای هفتگی مسافری در مسیر هوایی سبزوار تهران و بالعکس مجدداً برقرار شده است. 

در همین مدت فرودگاه های بجنورد و گناباد که هر دو از شهرهای هم سنخ با سبزوار هستند، بجنورد مجموعاً 28 پرواز و گناباد مجموعاً 16 پرواز در مجموع حوزه های هوانوردی عمومی، مسافربری و سایر داشته اند.

سبزوار در موقعیت استراتژیکی در شمال شرق ایران قرار دارد و ممکن است برخی از پروازهای غیرمسافری انجام شده در این فرودگاه مربوط به این جنبه از کارایی و نقش راهبردی آن باشد.

شرکت هواپیمایی آتا فرودگاه سبزوار را در نقشه شبکه پرواز های داخلی خود قرار داد.

به گزارش امید سبزوار این شرکت در حال حاضر به 19 شهر داخل ایران که عمدتاً مراکز استان ها هستند پرواز دارد و و از دوم آذرماه ماه جاری پنجشنبه هر هفته یک پرواز رفت و برگشت بین سبزوار و تهران را در برنامه خود قرار داده است.

در سالهای فعالیت فرودگاه سبزوار تا کنون شرکت های هواپیمایی آسمان، ایران ایر(هما)، ماهان، آتا، تابان و سپهران در این دومین فرودگاه استان خراسان رضوی فعالیت داشته اند.

در حال حاضر خراسان رضوی 3 فرودگاه مسافری در شهرهای مشهد، سبزوار و گناباد دارد. شهرستان سرخس نیز فرودگاهی دارد که متعلق به آستان قدس رضوی است اما در حال حاضر فاقد فعالیت است.

علی رغم اینکه پروازهای فرودگاه سبزوار در ماه های  اخیر تعطیل اعلام شده بود، ولی اطلاعات مندرج در صد و شصت و ششمین ماهنامه آماری شرکت فرودگاه های  کشور خبر از انجام 10 پرواز مسافری در تنها فرودگاه غرب خراسان در شهریورماه 1402 می دهد.

بر مبنای این گزارش در شهریورماه گذشته 529 نفر مسافر به همراه 2790 کیلوگرم بار در این فرودگاه جابه جا شده اند.

دو مورد از پروازهای فرودگاه سبزوار در شهریورماه گذشته، به پرواز رفت و برگشت مسیر نجف در کشور عراق مربوط می شود که به مناسبت ایام اربعین برقرار شد و اولین پرواز خارجی فرودگاه سبزوار بعد از 11 سال محسوب می شد که 249 نفر مسافر در این مسیر خارجی  جابه جا شدند.

احتمالا بقیه پروازهای فرودگاه سبزوار، مربوط به نقش پشتیبانی آن برای فرودگاه مشهد است که بعضی هواپیماهایی که نمی توانند در مشهد فرود بیایند، در سبزوار به زمین می نشینند.

برمبنای همین گزارش فرودگاه سبزوار در شهریور ماه 1402 جزء 25 فرودگاه کشور بوده است که پروازهای خارجی داشته اند. 

همچنین اطلاعات حاکی از آن  است که در شهریورماه گذشته 142 پرواز ترانزیت در 7 فرودگاه کشور انجام شده که یکی از این پروازها مربوط به فرودگاه سبزوار بوده و منجر به جابه جایی 163 نفر مسافر شده است.

در همین ماه دو پرواز ترانسفر هم در کل کشور انجام شده که یکی مربوط به فرودگاه مهرآباد تهران و دیگری 157 نفر مسافر مربوط به فرودگاه سبزوار بوده است.

در تعریف ترانسفر آمده است، مسافران این پروازها با یک پرواز وارد فرودگاه و ترمینال می گردند و با پرواز دیگری فرودگاه را ترک میکنند. اما ترانزیت به این شکل است که مسافران با یک پرواز وارد فرودگاه می گردند و با همان پرواز فرودگاه را ترک میکنند و از خدمات ترمینال استفاده نمی کنند.

شما هم اکنون می توانید این ماهنامه آماری را در وبسایت امید سبزوار دانلود کرده و در جریان جزئیات آمار و اطلاعات قرار بگیرید.

برای دریافت نسخه کامل ماهنامه آماری شرکت فرودگاه ها هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

با انجام اولین پرواز مسیر سبزوار – نجف – سبزوار در شهریورماه 1402 فهرست مقاصد پروازی فرودگاه سبزوار از ابتدا تا کنون به 5 مورد افزایش یافت. 

پرواز سبزوار – نجف به مناسبت ایام اربعین 103 مسافر (مجموعاً 206 نفر در دو پرواز رفت و برگشت) را در این مسیر بین المللی جابه جا کرد.

فرودگاه سبزوار که در سال 1382 با همت مردم (موسسه آبادانی دیار سربداران) وکمک مسئولان وقت به بهره برداری رسید، تا کنون عمده پروازهایش داخلی و در مسیر تهران بوده است. اما در کارنامه فعالیت این فرودگاه 4 شهر داخلی و خارجی دیگر نیز مشاهده می شود. 

فرودگاه سبزوار تا کنون  در داخل کشور به جز تهران، به جزیره کیش هم پرواز داشته است و اما مقاصد خارجی تنها فرودگاه نیمه غربی خراسان رضوی تا کنون شامل سه شهر بغداد و نجف در کشور عراق و دمشق در کشور سوریه می شوند.

بدین ترتیب تعداد مقاصد خارجی پروازهای فرودگاه سبزوار از تعداد مقاصد داخلی آن بیشتر بوده اما  تعداد پروازها و مسافران جا به جا شده در مسیرهای خارجی بسیار کمتر از مسیرهای داخلی بوده است.  

همچنین از آنجایی که پرواز سبزوار نجف توسط شرکت هواپیمایی سپهران انجام شد که تا کنون هیچ پروازی را در فرودگاه سبزوار انجام نداده بود، تعداد شرکت های هواپیمایی که تا کنون در فرودگاه سبزوار پرواز داشته اند نیز به 6 شرکت افزایش یافت.

پیش از این تنها شرکت های آسمان، آتا، ماهان، تابان و ایران ایر پروازهایی را در فرودگاه سبزوار انجام داده بودند و در شهریور 1402 شرکت سپهران نیز به این جمع اضافه شد.

با توجه به اینکه انجام موفقیت آمیز پرواز سبزوار – نجف – سبزوار در شهریور 1402 نشان داد این فرودگاه هیچ کمبود واقعی در زمینه استانداردهای لازم برای نشست و برخاست هواپیماها ندارد و حتی می تواند میزبان هواپیماهایی نظیر بوئینگ در پروازهای بین المللی باشد، امید می رود مسئولان مربوطه در شهرستان و استان عزمی جدی برای از سر گیری پروازهای دائمی فرودگاه سبزوار به مقاصد پر مسافر غرب خراسان نظیر تهران، کیش، عتبات عالیات و ... از خود نشان دهند.

فرودگاه سبزوار به عنوان تنها فرودگاه نیمه غربی خراسان اگرچه اکنون چندین ماه است که هیچ پرواز ورودی و خروجی نداشته اما در این مدت شاهد انجام یک سری عملیات عمرانی از جمله بازسازی نمای ساختمان ترمینال فرودگاه بوده است.

نمای جدید ترمینال فرودگاه سبزوار اگرچه ظاهری امروزی دارد، اما در هنگامه تعطیلی پروازها، غریب و مهجور واقع شده و چشم انتظار رفت و آمد مسافران است. چنانکه همه می دانیم، مهمترین کارکرد یک فرودگاه انجام پرواز و جابه جایی مسافر و بار در مسیرهای هوایی است اما در حال حاضر این عملکرد در دومین فرودگاه خراسان رضوی به دلایلی نامعلوم تعطیل است و مردم غرب خراسان از خدمات آن محرومند. امید می رود به زودی با برقراری مجدد پروازها نقش و کارکرد اصلی این فرودگاه به آن بازگردد. 

فرودگاه سبزوار بین سال های 1376 تا 1382 با همت مردم سبزوار احداث شد. در آن زمان سبزواری ها برای انجام این کار بزرگ هیأت امنایی مردمی تشکیل دادند که بعدها به موسسه آبادانی دیار سربداران تبدیل شد و پروژه توسعه ای و عام المنفعه متعددی را در غرب خراسان انجام داد. 

فرودگاه سبزوار از زمان افتتاح تا پایان سال 1400 موفق به انجام 5738 پرواز و جابه جایی 414610 مسافر(نزدیک به نیم میلیون نفر) به همراه 2508 تن بار شده است و یکی از زیرساخت های مهم توسعه غرب خراسان محسوب می شود. 

در حال حاضر در استان پهناور خراسان رضوی با جمعیت 6 میلیون نفری 3 فرودگاه در شهرهای مشهد، سبزوار و گناباد وجود دارد. شهرستان سرخس هم دارای فرودگاهی است که در حال حاضر فعال نیست.

فرودگاه سبزوار در شهریور 1401 با رشد چشمگیر تعداد مسافران خود مواجه بود به طوری که تنها فرودگاه نیمه غربی استان خراسان رضوی با جابه جایی بیش از 2700 نفر مسافر در این ماه، بیشترین استقبال مسافری را در 31 ماه اخیر، تجربه کرده است.

به گزارش امید سبزوار و بر مبنای آمار منتشر شده در صد و پنجاه و چهارمین ماهنامه آماری شرکت فرودگاه های کشور، فرودگاه سبزوار در شهریور 1401 تنها با انجام 24 پرواز در مسیر هوایی تهران توانسته 2705 نفر مسافر را به همراه 20096 کیلوگرم بار جابه جا کند.

این در حالیست که در همین ماه، فرودگاه های مراکز استانی نظیر بجنورد، شهرکرد، سنندج و یاسوج ، علی رغم داشتن پروازهای بیشتر و یا برابر با سبزوار، تعداد مسافر و بار بسیار کمتری را جابه جا کرده اند.

به طور مثال فرودگاه بجنورد مرکز استان خراسان شمالی با انجام تعداد پروازهای یکسان با تنها فرودگاه سبزوار در شهریور 1401، کمتر از نصف مسافران غرب خراسان را به خود دیده است و تنها 1366 نفر را جابه جا کرده است و یا فرودگاه یاسوج مرکز استان کهکیلویه و بویراحمد با انجام 34 پرواز (10 پرواز بیشتر) تنها 2286 مسافر را جا به جا کرده که تقریبا 450 نفر کمتر از فرودگاه سبزوار بوده است.

همچنین فرودگاه اراک مرکز استان مرکزی در این ماه با انجام 16 پرواز تنها 580 مسافر را جا به جا کرده است که هم از لحاظ تعداد پرواز وهم از لحاظ تعداد مسافر بسیار پایین تر از فرودگاه سبزوار  است.

ضمنا برای مراکز استان هایی نظیر سمنان، قم، قزوین، زنجان و همدان در شهریور 91 به دلیل نداشتن فرودگاه یا عدم فعالیت فرودگاه هایشان هیچ آماری ثبت نشده است.
این موارد نشان می دهد رشد پروازهای فرودگاه سبزوار تنها به خاطر عبور از شرایط کرونایی نیست، بلکه احتمالا به خاطر استعداد و پتانسیل های بالای تجاری، اقتصادی، دانشگاهی و پزشکی خاصی است که در  این منطقه از کشور وجود دارد. 

همچنین به نظر می رسد با توجه به حوزه جمعیتی بزرگی که در بیش از 10 شهرستان غرب خراسان تحت پوشش خدمات این فرودگاه قرار دارند اگر شرکت های هواپیمایی پروازهایی روزانه و منظم را به تهران و چند مسیر هوایی پراستقبال دیگر نظیر کیش، عتبات عالیات، حج، اصفهان و شیراز و ... در این فرودگاه برقرار نمایند، استقبال مسافران افزایش بسیار بیشتری خواهد یافت و برای شرکت ها نیز سود ده خواهد بود.

گفتنی است تعداد مسافران فرودگاه سبزوار در شهریور 1401 نسبت به شهریور سال قبل 76 درصد و نسبت به ماه قبل (مرداد1401) به میزان 57 درصد رشد داشته است.

فرودگاه سبزوار در تیرماه 1401 با پشت سر گذاشتن فرودگاه بجنورد مرکز استان خراسان شمالی، در جایگاه دومین فرودگاه پر استقبال شمال شرق ایران همه به لحاظ تعداد پرواز و هم به لحاظ میزان جابه جایی بار و مسافر قرار گرفت.

به گزارش امید سبزوار و بر مبنای آمار منتشر شده در صد و پنجاه و دومین شماره از ماهنامه آماری عملکرد فرودگاه های کشور، در تیرماه 1401 فرودگاه سبزوار با انجام 20 پرواز تعداد 1797 مسافر را به همراه 14068 کیلوگرم بار جا به جا کرده است در حالیکه در همین ماه فرودگاه بجنورد مرکز استان خراسان شمالی با انجام 16 پرواز، تنها 752 نفر مسافر را به همراه 5452 کیلوگرم بار جا به جا کرده است.

عملکرد فرودگاه سبزوار در مقایسه با یک سال گذشته خود نیز افزایش داشته به طوری که نسبت به تیر1400 با 11 درصد افزایش تعداد پرواز، 14 درصد افزایش تعداد مسافران و 29 درصد افزایش میزان بار جابه جا شده مواجه بوده است.

از آنجایی که در یک ماه گذشته بحث تشکیل استان کرمان جنوبی به مرکزیت شهر جیرفت نیز در کشور مطرح شد، بد نیست در این گزارش نگاهی هم به عملکرد فرودگاه جیرفت بیاندازیم که اگرچه در تعداد پروازهای انجام شده با فرودگاه سبزوار برابر است اما به لحاظ استقبال مسافران با جابه جایی 774 نفر عملکردی نزدیک به یک سوم فرودگاه سبزوار داشته و از لحاظ انتقال بار نیز با جابه جایی 7386 کیلوگرم بار عملکرد آن نزدیک به نصف تنها فرودگاه غرب خراسان بوده است.

فرودگاه سبزوار همچنین در تیر 1401 در جایگاه بیست و سومین فرودگاه کشور از لحاظ متوسط جا به جایی مسافر و بار قرار گرفت و به طور متوسط در هر پرواز 90 نفر مسافر به همراه 703 کیلوگرم بار را جا به جا کرده است.

فرودگاه سبزوار همچنین در تیرماه 1401 میزبان 12 پرواز غیرمسافری بوده است.

هم اکنون در شمال شرق ایران 5 فرودگاه در شهرهای مشهد، سبزوار، بجنورد، سرخس و گناباد در استان های خراسان رضوی و شمالی وجود دارد اما تنها سه فرودگاه مشهد، سبزوار و بجنورد فعالیت می کنند.

 امید برومندی / ملک بیداری:

مردم منطقه غرب خراسان شاید فقط بعد از شروع به کار فرودگاه جدید سبزوار که در بهمن ماه 1382افتتاح شد، امکان استفاده عمومی و بهره مندی از سفرهای هوایی در شهر و دیار خود را به دست آورده باشند، اما واقعیت اینجاست که سابقه برخورداری دیار سربداران از فرودگاه، به چندین دهه قبل از آن بر می گردد.

وبسایت فرودگاه سبزوار تاریخچه ساخت اولین فرودگاه این شهر را به چند دهه قبل در دوره پهلوی دوم برگردانده و نوشته فرودگاه قدیم سبزوار در سال 1333 در زمینی به مساحت103 هکتار با باندی خاکی به بهره برداری رسیده و در سال 1345 روکش باند آسفالت گردیده است.(منبع1)

اما به گواه مستندات مکتوب تاریخی که برای همگان قابل دسترسی است، سبزوار حتی یک یا دو دهه قبل از 1333 نیز دارای فرودگاه بوده به طوری که مردم قدیم این شهر خاطرات رفت و آمد بعضی هواپیماها و نیز بمب انداختن در فرودگاه سبزوار توسط روس ها را در شهریور 1320 و در جریان جنگ جهانی دوم و آخرین روزهای حکومت پهلوی اول به یاد دارند. 

هر چند از شواهد و قراین چنین بر می آید که فرودگاه قدیم سبزوار بیشتر کاربردی نظامی داشته، اما به هرحال به خاطر وجود همان فرودگاه، سابقه حضور این شهر در نقشه شهرهای فرودگاهی ایران دست کم به هشتاد سال گذشته یا با کمی اغماض به یک قرن قبل بر می گردد.

البته اگر از جایگاه با اهمیت سبزوار در آن سالها در منطقه شمال شرق ایران خبر داشته باشیم، از برخورداری هشتادساله این شهر از فرودگاه تعجب نمی کنیم. چرا که سبزوار در آن سالها در کنار مشهد، بجنورد، بیرجند، تربت حیدریه، قوچان و گناباد یکی از 7 شهرستان اولیه استان خراسان بزرگ محسوب می شد که در تقسیمات کشوری 1316 به رسمیت شناخته شدند و شهرستان های کاشمر و نیشابور 13 سال بعد یعنی در سال 1329 به نقشه استان خراسان بزرگ اضافه شدند.(منبع2) سبزوار همچنین در آن زمین یکی از مراکز مهم جمعیتی، تجاری، بهداشتی و درمانی و سیاسی و اداری غرب خراسان بود. 

وجود بیمارستان حشمتیه قدیمی ترین بیمارستان مدرن خراسان بزرگ با قدمت بیش از یک قرن در سبزوار، برخاستن ادیب و سیاستمدار صاحب نامی نظیر دکتر غنی از سبزوار، مرکزیت تجاری این شهر و ارتباطات بازرگانیش با مناطق دور و نزدیکی در کشور و حتی در ترکمنستان و ... بخشی از دلایلی است که اهمیت سبزوار را در سالهای ابتدایی قرن پیشین به اثبات می رساند. بنابراین دور از ذهن نیست که کسانی برای ساخت فرودگاه و پایگاه نظامی در این شهر سرمایه گذاری کرده باشند. 

در ادامه این گزارش نگاهی می اندازیم به برخی مستندات تاریخی موجود درباره حوادث و وقایعی که فرودگاه قدیم سبزوار در سال 1320 تجربه کرده است.

رضا سلیمانی نوری خراسان پژوه معاصر در وبسایت شهرآرا نیوز طی مطلبی تحت عنوان «اشغال سرخ» که در مرداد 1398 منتشر شده است، اتفاقات فرودگاه قدیم سبزوار را وقایع شهریور 1320 به شرح زیر تعریف می کند:

شهادت فرمانده نیروی هوایی خراسان
بند شماره 8 نامه 9 ماده‌ای سرتیپ کازان درباره تحویل هواپیماهای فرودگاه مشهد به لشگر شوروی بود، این امر مورد موافقت برخی افسران آزاده در مشهد قرار نگرفت. پس از صدور اعلامیه ترک مقاومت، سرگرد داراب میرزا جهانسوزی، فرمانده هنگ هوایی نوپای خراسان، تلاش کرد تا ضمن انتقال هواپیماهای سالم به فرودگاه فرعی طرق، کلیه اسناد محرمانه را جمع آوری و به سوی تهران حرکت کند. غلامحسین بقیعی در این باره روایت کرده است:« جهانسوزی که فرودگاه طرق را برای اختفای هواپیماها مناسب نیافت، تصمیم به انتقال هواپیماها به سبزوار گرفت. 3 فروند از این هواپیماها در فرودگاه فرعی واقع در جنوب سبزوار فرود آمدند، یک فروند در کاشمر و یک فروند نیز در عباس آباد به زمین نشستند. یکی از هواپیماهای مستقر در فرودگاه سبزوار بر اثر بمباران هوایی روس‌ها منهدم شد. جهانسوزی از سبزوار به وسیله اتومبیل به کاشمر رفت تا هواپیمای فرود آمده در کاشمر را به سبزوار بیاورد. وی موفق شد هواپیما را در روستای خسروآباد سبزوار به زمین بنشاند اما وقتی خواست از خسروآباد به سمت تهران پرواز کند، لحظاتی پس از پرواز، هواپیما سقوط کرد و آتش گرفت و جهانسوزی و همراهش استوار فلاحی بر اثر این سانحه کشته شدند. » (منبع3)

مورخ برجسته سبزواری مرحوم محمود بیهقی نیز در جلد دوم کتاب دایرة المعارف بزرگ سبزوار به پژوهشی جالب در خاطرات شفاهی مردم قدیم این شهر از ایام جنگ جهانی دوم و اشغال سبزوار توسط روس ها پرداخته است که در میان خاطرات نقل شده از مردم این شهر اشارات متعددی به فرودگاه قدیم و بمب باران آن در آن سالها شده است. (منبع4) در سطرهای زیر نگاهی به این اشارات می اندازیم:

اخوان گفت: در شهریور 1320 پس از ظاهر شدن دو هواپیما بر روی آسمان شهر سبزوار که به دنبال هواپیمای آمده شده به فرودگاه سبزوار بودند و با انداختن بمب و متلاشی کردن آن، اعلامیه هایی پخش کردند که آلمانی ها در دستگاه های شما نفوذ کرده اند و ما برای بیرون راندن آن ها آمده ایم، ارتش روسیه نیز به سبزوار وارد شد، خیلی از مردم از شهر فرار کردند و آن ها که ماندند کمتر در کوچه و بازار ظاهر شدند.... (صفحه 188)

دواچی: 
صبح پیش از آفتاب سوم شهریور 1320 با صدای غرش هواپیما پدرم از خواب جست و ما را هم بیدار کرد و گفت بیایید طیاره ها را تماشا کنید. دیدم دو فروند هواپیما دوباله در آسمان ظاهر شدند. اطلاعیه هایی بر زمین ریختند و بعد هم به فرودگاهی که در جعفر آباد بود رفتند و بمبی انداختند. همه محو تماشای هواپیما شدند. بچه ها فکر می کردند کفترند، مردم ترسیدند و فرار کردند... (صفحه 189)

حاج محمد علی حسین بیهقی: 
در 3 شهریور 1320 شمسی، بدون مقدمه قشون شوروی با مهمات جنگی و ایرپلاین (airplane) (فرانسوی در معنای هواپیما) به سبزوار وارد، ابتدا روز اول سه ایرپلان آمد، سه چهار بمب در بیرون شهر انداخت، یک هواپیمای ایران در محل باشگاه بود، آتش زد و رفت و فردای آن روز قشون وارد شد در حدود دو سه هزار نفر بودند... (صفحه 192)

خاطرات محمود بیهقی:
پس از آن که دو فروند هواپیمای روسی اعلامیه هایی را بر روی شهر سبزوار مبنی بر اینکه ما برای ببیرون راندن کارشناسان آلمانی از ایران، آمده ایم و به مردم ایران کاری نداریم و همکاری شما را خواهانیم پخش کردند، بر اثر حمله قوای متفقین به تهران، هواپیمایی که بعداً می گفتند راننده اش «خلبانش» خان منوچهری اهل فریومد بوده با هواپیما به سبزوار می آید و در فرودگاه قدیم صالح آباد می نشیند. هواپیماهای روسی که به این موضوع پی بردند، در فرودگاه سبزوار، آن هواپیما را آتش زدند. بچه های فضول همشهری و سایر بچه های تا 90 سال! هم برای دیدن آن می رفتند و البته یک تنی را که می خواست از آهن پاره های هواپیما استفاده کند، کشت و چند نفری هم صدمه دیدند...(صفحه 194)

بنابر همه آنچه در این چند سطر از نظر گذشت، اینک جای سئوالات متعددی در ذهن هر مخاطب علاقه مندی به تاریخ سبزواربزرگ پیش می آید که آیا از فرودگاه قدیم سبزوار که شاهد چنین رویدادهایی در زمان جنگ جهانی دوم بوده، امروز آثار و ابنیه ای باقی است که ارزش تاریخی و گردشگری داشته باشند؟ همچنین با توجه به اینکه یکی از روسای پیشین فرودگاه سبزوار در مصاحبه ای خبری از وجود برخی تجهیزات و وسایل قدیمی در فرودگاه قدیم سبزوار خبر داده بود که ارزش موزه ای دارند، این سئوال مطرح می شود که تکلیف و سرانجام آن وسایل و تجهیزات ارزشمند قدیمی به کجا انجامید؟ آیا امکان اهدای آن تجهیزات قدیمی به موزه شهر سبزوار یا به نمایش گذاشتن آن ها در نمایشگاهی دائمی در فرودگاه جدید این شهر وجود دارد؟ 

در همین رابطه علی اصغر روشن بین رئیس پیشین فرودگاه سبزوار طی مصاحبه ای با اسرارنامه گفته بود: «دو عدد  (رَک اِن دی بی) (کنسولات و تجهیزات فنی که به حرکت هواپیما ها جهت می دهند)در محل فرودگاه قدیم داریم که یکی از دوستان و همکاران شرکت فرودگاه ها در تهران که از وجود این تجهیزات در فرودگاه سبزوار با خبر بود، یک مرتبه از ما خواست: آن رَک های اِن دی بی را به خوبی نگه داری کنیم تا به موزه شرکت فرودگاه ها در تهران انتقال داده شود. ولی من به او گفتم، به تهران نمی دهیم و انشالله خودمان در فرودگاه یا موزه های سبزوار به نمایش می گذاریم. ضمناً علاوه بر آن، (این دی کی شن)، آمپرها یا موتوربرق های قدیمی که متعلق به دهه 30 و 40 بوده نیز در فرودگاه قدیم سبزوار وجود دارد.» (منبع5)

به نظر می رسد از جهت ارزش تاریخی و هویتی که فرودگاه قدیم سبزوار برای غرب خراسان دارد، ضروری است اصحاب رسانه این شهر پیگیر همه موضوعات مربوط به آن از جمله ابنیه و تجهیزات قدیمی آن باشند.

منابع: 
1- وبسایت فرودگاه سبزوار
2- وبسایت اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی
3- وبسایت شهرآرا نیوز 
4- دایرة المعارف بزرگ سبزوار / به قلم محمود بیهقی / جلد دوم / صفحات 188 تا 194

5- پایگاه خبری اسرارنامه 

گفتنی است این مطلب در تیرماه 1401 برای اولین بار در نشریه ملک بیداری منتشر شد.

اظهار نظرهای اخیر میرعلم سیدی رئیس دادگستری شهرستان سبزوار پیرامون موسسه آبادانی دیار سربداران در یک جلسه نشست خبری به مناسبت هفته قوه قضائیه، از جهات مختلفی باعث تعجب، ابهام و سئوالات متعددی در ذهن همه کسانی شد که از رسانه های مختلف مکتوب و یا صوتی و تصویری شهرستان آن جلسه را دنبال می کردند. 

درنقطه مقابل یک روز قبل از برگزاری این نشست خبری موسسه آبادانی دیار سربداران نیز گزارش عملکرد خود را در جزوه ای با حدود 40 صفحه متن و تصویر منتشر کرد که نشان دهنده عمق و سطح فعالیت های همه جانبه این تشکل مردم نهاد در پروژه های زیرساختی و بنیادین توسعه پایدار غرب خراسان بود و روند پروژه ها و چالش های پیش آمده در مسیر هر یک را به روشنی توضیح می داد.

بنابراین مردم و رسانه های سبزوار بسیار مشتاق بودند که در جلسه نشست خبری رئیس دادگستری این شهرستان بعد از یک سال که از پلمپ دفاتر موسسه آبادانی دیار سربداران می گذرد، بدانند سرانجام پرونده قضائی آن، بالاخره به کجا منتهی می شود؟ آیا دادگاه صالحه ای تشکیل شده و آیا حکم و نتیجه ای قطعی به دست آمده یا همچنان مانند یک سال قبل فقط قرار است جلوی فعالیت های موسسه ای که به عنوان یکی از موثرترین و با سابقه ترین تشکل مردم نهاد غرب خراسان رضوی در چند دهه اخیر محسوب می گردد، به بهانه چند اتهام ثابت نشده گرفته شود و در مسیر حرکت آن سنگ اندازی گردد؟

اما در حالیکه در این یک سال گذشته حتی یک جلسه دادگاه هم جهت رسیدگی به اتهامات مطرح شده برگزار نشده است، قاضی القضات سبزوار در نشست خبری خود صریحاً اتهاماتی را به موسسه آبادانی دیار سربداران نسبت داد که به اثبات نرسیده و چنین اظهار نظر بی پشتوانه ای از سوی عالی ترین مقام قضایی یک شهر بسیار عجیب و حیرت آور است و می تواند این حق را به موسسه آبادانی دیار سربداران بدهد تا با شکایت قانونی خواهان اعاده حیثیت خود شود. 

حتی اگر موسسه آبادانی دیار سربداران هم اقدامی برای اعاده حیثیت نکند، قطعا باز هم برای هر ذهن آگاه و وجدان بیداری این سئوال پیش می آید که بر مبنای کدام سند و مدرک، بر اساس کدام عدالت و کدام وجه تشابهی می توان به همین راحتی موسسه ای را که در اعضای هیئت موسس، هیئت امنا و هیئت مدیره آن شماری از بزرگترین شخصیت های مذهبی، انقلابی، ارزشی و مدیران ارشد شهرستانی و چهره های معتمد مردمی و خانواده های محترم شهدای سبزواربزرگ حضور دارند، به این راحتی چنان که در بیانات آقای سیدی مشاهده می شود، در زمره اراذل و اوباش یقیه سفید و مجرمان خطرناک جای داد؟

چگونه است که آقای سیدی به این راحتی چشم خود را بر خدمات غیرقابل انکار این موسسه در ساخت فرودگاه و یا انجام زیرساخت های راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی سبزوار و چندین پروژه مهم اقتصادی و عمرانی دیگر در سبزوار بسته و نام با معنی و فاخر آبادانی دیار سربداران را اسمی بی مسمی می خواند؟ فقط جهت انجام یک مقایسه ساده خوب است آقای سیدی نگاهی به تفاوت ساخت دو پروژه فرودگاه و راه آهن سبزوار داشته باشند که موسسه آبادانی دیار سربداران عملیات ساخت و افتتاح فرودگاه سبزوار را طی کمتر از 8 سال بین سال های 1375 تا 1382 به انجام رساند. پروژه ای که تا آن زمان و حتی تا همین حالا در کشور سابقه ندارد که بخش خصوصی حتی اقدام به ساخت فرودگاه کند و آن را در یک مدت کوتاه به مرحله افتتاح برساند، حال آنکه که دولت ایران با برخورداری از بودجه های فراوان نفتی بعد از چندین سال که متعهد به ساخت راه آهن سبزوار – سلطان آباد شده، هنوز نتوانسته این پروژه را که با 48 کیلومتر طول کوتاه ترین پروژه ریلی کشور محسوب می شود به بهره برداری برساند! تازه در همین پروژه راه آهن هم کار تملک زمین های مسیر و نیمی از زیرسازی ها را قبلا در دهه 80 موسسه آبادانی دیار سربداران انجام داده بود. آیا با این حساب باز هم عادلانه است که نام زیبا و پر معنی این موسسه مردمی را به این راحتی بی مسمی دانست و زیر سئوال برد؟

آقای قاضی القضات همچنین در بخشی از در اظهارات خود طوری از واگذاری صدها هکتار زمین به موسسه آبادانی دیار سربداران سخن گفته است که انگار این زمین ها از قبل، اراضی آباد و خرم تجاری و مسکونی و کشاورزی بوده یا چاه های نفت و گاز در آن ها وجود داشته، حال آنکه اکثر قریب به اتفاق اراضی تحویل شده به موسسه آبادانی دیار سربداران مانند 400 هکتار اراضی ریگ منزل تا قبل از این واگذاری جزء اراضی موات محسوب می شدند و این هنر و برنامه ریزی موسسه آبادانی دیار سربداران بوده که با کمک سایر ظرفیت های موجود در شهرستان این زمین های بایر را احیاء کرده و به مرحله ای رسانده است که توانسته هزینه های ساخت فرودگاه و انجام دیگر پروژه های عمرانی این شهرستان را از محل همین زمین ها پرداخت کند.

از همه عجیب تر اینجاست که آقای سیدی چگونه می تواند سند نخوردن زمین های فرودگاه جدید سبزوار به نام شرکت هواپیمایی را ببیند، اما عدم تحویل سند زمین های فرودگاه قدیم به موسسه آبادانی را از سوی شرکت هواپیمایی نادیده بگیرد؟ چگونه است که آقای رئیس دادگستری اراضی شهرک اندیشه را که هبه ای مردمی به موسسه آبادانی دیار سربداران بوده، به عنوان تصرف در اراضی ملی تلقی می کند؟ چگونه است که آقای قاضی القضات اشتباه اداره راه و شهرسازی (مسکن و شهرسازی وقت) در تعیین نادرست محدوده سجادشهر را به گردن موسسه ای می اندازد که از ابتدا با اعتماد به سندهای قانونی که دستگاه های دولتی صادر کرده اند اقدام به دریافت آن زمین ها کرده است! چگونه است که علی رغم اینکه موسسه در همه دادگاه های بدوی سبزوار و دادگاه تجدید نظر استان در پرونده های مربوط به اندیشه و سجادشهر و ... تبرئه شده، آقای سیدی هنوز میل به اتهام زنی به این موسسه مردمی دارد؟ آیا دیوار مردم سبزوار از همه کوتاه تر است؟ آیا قاضی القضات شهر در خود توان رویارویی با تخلفات و خلف وعده ها و اشتباهات دستگاه های دولتی را نمی بیند و به جای آن ترجیح می دهد هر چه فریاد دارد بر سر تشکلی مردم نهاد بکشد که نه تنها بعد از یک سال از پلمپ و شکایت کیفری از آن، هنوز هیچ حکمی قطعی درباره اتهاماتش صادر نشده بلکه در دادگاه های قبلی نیز تبرئه شده است؟

این چگونه عدالتی است و این چگونه قضاوتی است؟ 

اظهارات عجیب و نسنجیده آقای سیدی درباره موسسه آبادانی دیار سربداران جای نقد و پاسخ بسیار دارد، اما به نظر می رسد کامل ترین پاسخ ها در همان نشریه گزارش عملکرد موسسه آبادانی دیار سربداران درج شده است و ای کاش قاضی القضات سبزوار قبل از هر گونه اظهار نظری، نگاهی به آن می انداخت. بی شک اگر او آگاهی کافی را به دست می آورد، دچار چنین قضاوت یک طرفه و ناعادلانه ای نمی شد. 
 

به مناسبت انتشار ویژه نامه دستاوردها و عملکرد موسسه آبادانی دیار سربداران

همراهی و مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود و ساخت آینده کشور یکی از اصلی ترین ویژگی های نظام ها و جوامع توسعه یافته در جهان است. به طوری که هرچه میزان مشارکت مردم در فعالیت های عمرانی، اقتصادی، علمی، اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی یک جامعه بیشتر باشد، به احتمال زیاد حرکت آن جامعه به سمت رشد و توسعه پایدار سریع تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود. 

ظهور موسسه آبادانی دیار سربداران درمنطقه سبزوار بزرگ شاید یکی از بارزترین جلوه های حضور و مشارکت مردم در عرصه عمران و آبادانی کشور باشد که در سالهای پس از پایان جنگ تحمیلی و دورانی که به سازندگی کشور نیز معروف بود، اتفاق افتاد.

موسسه ای متشکل از مردمانی متدین و بزرگانی دلسوز و دوراندیش که آرمان آبادانی دیار سربداران را در دل داشتند و در طول همه این سالها همت مردانه ای به خرج دادند تا به یاری دولتمردان بشتابند و آنچه را که به دلایل مختلف در توان انجام دستگاه های اجرایی نبود اما نیاز به آن در شهرستان به شدت احساس می شد، با کمک پتانسیل های بخش خصوصی به مرحله اجرا برسانند.

اکنون پس از یک ربع قرن فعالیت موسسه آبادانی دیار سربداران می توان 3 محور مهم را در منش فکری و رفتاری این موسسه مورد بررسی و تحلیل قرار داد. این سه محور عبارتند از الف: تعیین اهداف عالی و زیرساختی توسعه پایدار ب: استفاده بهینه از سرمایه اجتماعی و پرورش و به کارگیری نیروی انسانی مردمی در پیشبرد اهداف تعیین شده ج: استفاده از منابع مادی و مالی موجود و بلااستفاده در شهرستان و ظرفیت سازی به نفع انجام پروژه های عام المنفعه.

در ارتباط با تعیین اهداف عالی و زیرساختی توسعه پایدار می توان به هدف گذاری ساخت فرودگاه و راه آهن و یا احداث منطقه ویژه اقتصادی در سبزوار اشاره کرد. پروژه هایی که اگرچه ضرورت آن در این منطقه از شمال شرق کشور احساس می شد، اما دولت توان مالی و اجرایی لازم برای انجام چنین پروژه های کلانی را در شهرستان سبزوار نداشت.

 در ارتباط با استفاده بهینه از سرمایه اجتماعی و پرورش و به کارگیری نیروی انسانی مردمی نیز می توان جلب اعتماد و همکاری آحاد مختلف جامعه از هر جناح و طیف سیاسی و مذهبی و نیز از گروه های علمی و نخبگانی تا عموم مردم علاقه مند در هم اندیشی و سیاستگذاری و ساخت و اجرای بخش های مختلف پروژه فرودگاه سبزوار را مثال زد. چه بسیارند نخبگانی که ساعت ها مشاوره فکری و حمایت معنوی و تدبیر ارزشمند را به صورت رایگان در اختیار این پروژه قرار دادند و چه فراوانند پیمانکارانی که حاضر به فعالیت افتخاری و یا با دستمزد بسیار پایین و تاخیر طولانی در دریافت حق الزحمه فعالیت های خود در این پروژه شدند و در واقع به ایثار و جانفشانی برای توسعه و پیشرفت شهر خود پرداختند.

 و در ارتباط با استفاده از منابع مادی و مالی موجود که بلااستفاده مانده بودند نیز، می توان از احیای فرودگاه قدیم و تبدیل آن به شهرک صنایع، احیای 400 هکتار از اراضی بیابانی ریگ منزل و تبدیل آن به مزارع کشاورزی و دامداری و انجام مطالعات و زیرسازی اراضی بایر اندیشه و سجادشهر برای تبدیل به شهرک های مسکونی جدید نام برد.

در مجموع امروز با توجه به کارنامه موسسه آبادانی دیار سربداران در حوزه فعالیت های عمرانی، اجتماعی و فرهنگی غرب خراسان و تحقق برخی ناممکن ها به نحو احسن، می توان این موسسه را به عنوان نمونه ای موفق از مشارکت مردم در سازندگی کشور و تحقق آرمان های توسعه ایران همیشه سرافراز و عزیزمان باشد.