امیدسبزوار

چند روز قبل وقتی برای همایش بزرگداشت بیهقی به دانشگاه حکیم سبزواری رفته بودم، در ساعات استراحت بین نشست های تخصصی، فرصتی شد که سری به کتابخانه مرکزی دانشگاه بزنم. در مسیر کتابخانه دوستی قدیمی را ملاقات کردم. بهزاد سرپوشی از آن دست جوانان سبزواری است که از زمانی که او را شناخته ام نگاه موشکافانه و ذهن تحلیلگر و انتقادیش نسبت به هر مسئله ای در جامعه بارزترین خصیصه ای است که از او در ذهنم مانده است.

بهزاد حالا دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فرانسه در دانشگاه حکیم سبزوای است و وقتی با هم به سمت کتابخانه می رفتیم منتظر بودم که صدها نکته انتقادی درباره این کتابخانه بیان کند، اما برخلاف انتظارم اینبار او به جز یکی دو مورد استثنا، از همه چیز این کتابخانه رضایت داشت.

معماری مدرن و کارآمد ساختمان که با استانداردهای روز کتابخانه های دانشگاهی جهان مطابقت داشت، تعداد بالای کتاب های موجود در مخزن و سیستم قفسه باز و استفاده راحت از کتاب ها، تهویه و روشنایی مناسب و کیفیت سالن های مطالعه و ساعات طولانی استفاده از آن از 7:30 صبح تا پاسی از شب... بخشی از نقاط قوتی بود که آقای سرپوشی برای این کتابخانه بر شمرد. 

در بین همه نکات مثبت، تعطیلی بخش صندوق امانات و عدم وجود فضای کافی شاپی مناسب در کتابخانه برای بهره مندی دانشجویان از چای و قهوه و سایر نوشیدنی های گرم و سرد به هنگام خستگی دو مورد از ایراداتی بود که به گفته بهزاد رباط سرپوشی در صورت رفع این ایرادها میزان رضایتمندی از کتابخانه  بیش از پیش افزایش می یابد.

در ادامه به همراه این دوست قدیمی به دیدار رئیس کتابخانه دانشگاه آقای محمد دولت آبادی هم رفتیم. ایشان استقبال گرمی از ما به عمل آورد و هر چند به دلیل هماهنگ نشدن قبلی با روابط عمومی دانشگاه از انجام مصاحبه خود داری کرد اما در فضای دوستانه گفتگو، دیدگاه ها و اطلاعات خوبی بینمان رد و بدل شد.

بین سالهای 86 تا 90 که من دانشجوی این دانشگاه بودم هنوز کتابخانه مرکزی ساخته نشده بود و هرگز چنین امکانات و کیفیتی در اختیار دانشجویان قرار نمی گرفت اما خوشبختانه امروز کتابخانه دانشگاه حکیم سبزواری با 126000جلد کتاب فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه و پایان نامه ها و طرح های پژوهشی متعدد، بزرگترین و مجهزترین کتابخانه دانشگاهی شمال شرق کشور بعد از دانشگاه فردوسی مشهد است که افتخاری برای سبزوار به عنوان شهر دوستدار کتاب محسوب می شود. امید که این امکانات به خوبی مورد استفاده دانشجویان، کارمندان و هیئت علمی این دانشگاه قرار گیرد و در آینده بتوانم گزارش کامل تری از آن تهیه کنم.

کلیله و دمنه پاک به قلم حسن فرهبدنیا عنوان یک کتاب پژوهشی ادبی است که در هفته های اخیر در سبزوار منتشر شده است. انتشار چنین کتاب هایی در هر نقطه از کشور نشان دهنده بالندگی فکری و فرهنگی مردمان آن ناحیه است که نشان می دهد با وجود همه نا آرامی های سیاسی و نظامی و آشفتگی های اجتماعی که از هر طرف جهان ما را فرا گرفته، هنوز هستند کسانی که دل در گروه کتاب و کتابخوانی و پژوهش های ادبی دارند و در این زمینه می نویسند و منتشر می کنند و می  خوانند.
رسانه امید سبزوار در استقبال از همین رویداد خجسته فرهنگی، به سراغ جناب فرهبدنیا رفت تا با این شهروند فرهیخته سبزواری گفتگویی مفصل درباره این کتاب ارزشمند تازه منتشر شده داشته باشد.  این گفتگوی مکتوب با واسطه سرکار خانم فرزانه فرهبد انجام شد که کمال تشکر را از همکاری ایشان داریم.

جناب فرهبدنیا لطفا بفرمایید، انگیزه تان از انتخاب کلیله و دمنه برای بازنویسی چه بوده است؟

چند انگیزه زمینه ساز این کار شد. 

نخست: یکی از انگشت‌شمار نوشته‌های برجای مانده‌ از روزگارِ کهن، کلیلک و دمنک (کلیله و دمنه) است و این نوشته، مانندِ خدای‌نامه (شاهنامه) نشان‌دهنده‌ی فرهنگ و بینش ایرانیانِ پیش از اسلام می‌باشد و نگاهِ ایرانیانِ باستان را به دانش و خرد می‌نمایاند. 

دو: اگر نوشته‌ای توانسته چندهزار سال در میان مردمِ کشورها بماند، بی‌گمان، کاری‌است بس ژرف، ارزشمند، زیبا، توانا و سودآور. با این نگاه و این گواه، کلیله، که برخی بخش‌های آن از «مهابهاراتا» بزرگترین و کهن‌ترین رزمنامه‌ی جهان، با پیشینه‌ای چندهزار ساله می‌باشد و بخش‌های دیگرش نیز بیش از هزار سال است که به آن افزوده شده، یکی از ارزشمندترین و کهن‌ترین کارهایی است که تاکنون نوشته‌اند؛ وچنین کارِ ماندگاری، بی‌گمان، شایسته‌ی بازبینی و بازخوانی می‌باشد.

سه: کلیله ‌و دمنه‌ی ‌بهرامشاهی، که این دفتر از روی آن بازنویسی شده یکی از فنی‌ترین (و به گفته‌ی برخی: فنی‌ترین) نوشته‌های ادبیات ایران زمین است که با نگاه به درونمایه‌ی گُهربارش و سختی کارش، بهترین گزینه‌ برای بازگردان به پارسی پاک (سره) بود تا نشان دهد که اگر می‌شود فنی‌ترین کار را به پارسی پاک برگرداند، پس بسیاری دیگر را نیز می‌توان به پارسی نوشت و یا، دست‌کم، کمتر از واژگان بیگانه در نوشتارِ پارسی بهره بُرد. 

چهار: با بازنویسی فنی‌ترین نوشته‌ی پارسی و برداشتن واژگان تازی، توانِ زبان پارسی به نمایش گذاشته می‌شود و نشان می‌دهد که این سخن نابجا که: «زبان فارسی بدون کمک از زبان‌های دیگر، نارسا و ناتوان است» سخنی نادرست و ناسزاوار است.

پنج: جای دریغ بسیار بود که گنجی چون کلیله و دمنه‌ی بهرامشاهی، در پوششِ زیبایی که کِلکِ زنده یاد نصرالله منشی، با واژگان تازی بدان داده بود پنهان بماند و همگان توانِ بهره‌بردن از این گنج گران‌بها را نداشته باشند.

شش: بزرگ‌شمُردن کشور و فرهنگ پیشینیان، چون بزرگداشتِ پدرومادر است و همچنان‌که سرافرازی از پدر و مادر زمینه‌سازِ خودباوری است، نازش به فرهنگِ پیشینیان نیز می‌تواند خودناباوران را برای خودباوری یاری کند و دراین راستا، کلیله ودمنه که یادگارِ فرهنگِ پیش از اسلام است نشان می‌دهد که اگر ایرانیانِ دیروز، دانش دوست و خردپرور بوده‌اند فرزندانشان نیز می‌توانند چنان شوند که پیشینانشان بوده‌ا‌ند.

۲-ویژگی های این کتاب چیست؟

بهتر است پاسخِ این پرسش را بزرگان ادب و دانش بدهند:

در آغاز کلیله و دمنه آمده:

از بَرَهمَنی پرسیدند: «می‌گویند: در هند کوه‌هایی‌است و در آن‌ها گیاهانی، که کور را بینا، گـُنگ را گویا و مـُرده را زنده و برپا می‌کند. چگونه می‌توان به آن‌ها دست یافت؟»
بَرَهمَن پاسخ داد: چیزهایی شنیده‌ای، بی‌آن‌که به آن‌ها بیندیشی. آن‌چه می‌گویی، سخنی‌است نغز و پُر مغز که در پرده و رازگونه، گفته شده است. کوه، نشانِ خِـرَدمندان است و دارو، سخنِ آنان و کوران ومـُردگان، مردمِ ناآگاه که اگر سخنِ خِـرَدمندان را بشنوند، دانا و بینا می‌شوند. چیزی را که می‌جویی در نوشتاری به‌ نامِ کـلیلـه و دمنـه، آمده است و آن، در گنج‌خانه‌ی پادشاهانِ هند می‌باشد. اگر بتوانی آن را به دست آوری، به‌خواسته‌ات می‌رسی».

دکتر جعفر محجوب نوشته: 
«کـَلیله و دمنه قدیمی‌ترین کتابی است که در علم سیاست و آیین کشورداری در جهان نوشته شده و از بد حادثات مصون مانده و به دست ما رسیده است و جای آن دارد که مطالب آن مورد توجه و تجزیه و تحلیل دقیق استادان و دانشجویان رشته علوم سیاسی، و دیگر دانشجویانی که علم سیاست را به صورت درسی فرعی و جنبی در رشته خویش می‌خوانند قرار گیرد».

در پیش‌گفتارِ »پنجاتنترا« (یکی از کهن‌ترین نوشته‌های جهان) آمده:
«... هرکس این کتاب را از بَر فرا گیرد یا داستان آن را ازداستان‌سرایان آموخته و با آن‌ها آشنا گردد اگر سلطان عرش هم دشمن وی باشد زندگیش با شکست اندوهناک آلوده نخواهد شد ...»

انزابی‌نژاد نوشته:
 «... شیخ ابراهیم الیازجی می‌گوید: «هیچ کلمه و حرفی درآن نوشته نشده مگر آن‌که به ‌قصد بیان حکمتی بوده تا بدان بر عقل و خِرَدمندی بیفزاید و سیرت و سریرت آدمی تهذیب یابد...این کتاب از معدود گنجینه‌های مشرق زمین، نه، حکمت نوع بشراست  (تاریخ ادبیات زبان عربی)»

عباسعلی عظیمی (چنان‌که در شاهنامه نیز آمده) در «شرح حال و آثار ابن مقفع» نوشته: 
«... و بهرام چوبین هرگاه در منزلی فرود می‌آمد آن کتاب را می‌خواند و در تمام آن‌روز به ‌مطالعه آن مشغول بود و خسرو پرویز به‌ دایی‌های خود (بندویه) و (بسطام) می‌گفت من هیچگاه از بهرام واهمه نداشتم همچون امروز زیرا که خبر یافتم کتاب کـلیله و دمنه را مطالعه می‌کند. زیرا این کتاب موجد رای و اندیشه بلند می‌شود (اخبارال...دینوری ص 89)»

فردوسی در شاهنامه (از زبانِ برزویه پزشک) سروده: 
... مـن امـروز در دفـترِ هنـدوان   همی بنگریدم به روشن‌روان
نبشته چنین بُد که در کوه هند   گیایی‌ست رخشان چو رومی پرند
چو بر مرده بپراگند، بی‌گمان    سخن‌گوی گردد هم اندر زمان  ...    

مولوی در مثنوی معنوی آورده:
گفت دانایی برای داستان     که درختی هست در هندوستان
هرکسی کز میوه‌ی آن خورد و برد     نه شود او پیر و نه هرگز بُمرد

آن‌چه گفته شد، اندکی‌است از بسیار و همین اندک، نشانگر این است که کلیله و دمنه چه ویژگی‌هایی دارد و به چه کار می‌آید.

۳- پسوند پاک که به انتهای نام این کتاب اضافه شده چیست؟

با نگاه به این‌که، بازنویس‌هایی با نامِ کلیله و دمنه‌ی، سره، پارسی، پارسی دری، فارسی و مانند این‌ها در بازار هست، نگارنده، نامِ کلیله و دمنه‌ی پاک را بر نوشته‌اش گذاشته تا از دیگر کلیله و دمنه‌ها بازشناخته شود.

۴- آیا قبل از این هم روی کلیله و دمنه در ایران کار شده و این کار شما نمونه مشابهی دارد؟

بله. به گفته‌ی یکی از دست‌اندرکاران، تاکنون، دست‌کم، 1480 بازنویسی و بازگردان از کلیله و دمنه انجام گرفته است و همانند این کار نیز، کلیله‌ و دمنه پارسی سره. کلیله و دمنه‌ی پارسی دری (که هردو نوشته‌ بزرگوار حسین تولایی است) و چند کلیله و دمنه‌ی دیگر هست که به گمانِ نگارنده، کلیله‌ و دمنه‌ی پاک و آن‌ها، اگرچه در نام نزدیک به هم‌اند، ولی، چه در روش نگارش و چه در روش پژوهش، از هم، بسیار دور می‌باشند.

۵- آیا کتاب های چاپ شده یا در دست چاپ دیگری دارید؟

برخی نوشته‌ها در برخی نشریات و کتاب‌ها چاپ شده است؛ مانندِ «واما داستان»، «پیام مهرورزان»، روزنامه‌های «سلام»، «نوید اصفهان»،  ...  و در ، وبلاگ‌های 1-din.blogfa.com  - 1-tanz.blogfa.com   -   1-sher.blogfa.com   - tarikhi1391.blogfa.com
   -  1-dastan.blogfa.com  -  1-dastanak.blogfa.com    -   1-farhang.blogfa.com    -   1-sokhananenagz.blogfa.com   و ...   و نوشته‌های دیگری که اگر، زمان و زمین بگذارد، در آینده چاپ خواهد شد.

۶- در اوضاع نابسامان فرهنگی که فعلا بر کشورمان حاکم است از نظر شما آیا چنین پژوهش ها و آثاری، جای خودش را پیدا می کند و چقدر می شود امیدوار بود به اینکه این کتاب توسط نسل جوان پذیرفته و خوانده شود؟

گمان نگارنده این است که کشور یا به زبان بهتر، ما مردم، دچار خودناباوری هستیم. صدها سال است که ما را از باور به خود دور کرده و پهلوانان بیگانه را جایگزین خودپهلوانی و خودباوری کرده‌اند و این برای آن‌هایی که فرهنگ را به این سمت‌وسو کشانده‌اند بسیار سودآور و برای ما مردم، بسیار زیان‌بخش بوده و هست، چون، چنان شده‌ایم که اگرچه با چشم خود می‌بینیم آنچه ما گره‌گشایشان می‌خوانیم هیچ توانی ندارند، ولی بازهم سرمایه‌ها را هزینه‌ی آن‌ها می‌کنیم تا «گره از کارِ فروبسته‌ی ما بگشایند» و این، یعنی آویختن در دیگری و خود را باورنکردن و خوار شمردن خویشتن. 

اگر فرهنگِ خاور و باختر و خودکامگی برما فرمانروا شده و ما، تاب پایداری در برابر آن‌ها را نداریم و به آسانی پیرو و دنباله‌رو آنان شده‌ایم چون فرهنگ فرمانروا، ما را پوچ و بی درون‌مایه کرده و چنان به ما باورانده که ما «بندگانیم جان و دل برکف / چشم بر حکم وگوش برفرمان». گمان من چنین هست که ناپایداری در برابر فرهنگ‌های زیان‌بخش، برای این است که خودباور نیستیم و این خودناباوری، میوه‌ی سدها سال دوری از خرد و خردورزی است. اگر ما دگربار، با خردنامه‌ها یا شاهنامه‌ها آشنا شویم و  به جای ماندن در داستان‌ها، به درونمایه‌ و پند و اندرزهای آن‌ها بیندیشیم و از بردگی و بندگی، به هرگونه و هرنام دوری بجوییم شاید، چنان شویم که غربی‌ها با نگاه به فرهنگ یونان، و نه رُم، شدند. 
 

۷- لطفا بفرمایید جامعه هدف را برای کتاب تان چه کسانی تعریف کرده اید؟ به عبارت دیگر این کتاب بیشتر به درد چه کسانی میخورد؟

کلیله و دمنه در دو دفتر چاپ شده است. 

نخست: دفتر یکم، که از نگاه نگارنده، بسیار روان، ساده، آهنگین، بشکوه، همه‌خوان و همه‌دان نگاشته شده است. 

دوم: دفتر یکم و دوم است که بخش نخست، همان ویژگی‌های دفتر یکم را دارد و بخش دوم، ویژه‌ی پژوهشگرانی است که می‌خواهند از ریشه و بن‌مایه‌ و دیگر ویژگی‌های کلیله و دمنه آگاه شوند. بنابراین، این نوشته، هم برای همگان کاربرد دارد و هم برای پژوهشگران و دانشجویان ادب.

۸- چطور شد که انتشارات فیروزی را انتخاب کردید برای چاپ این کتاب؟

پیش‌آمدی بود فرخنده، بدونِ هماهنگی پیشین.

۹- چند نسخه از این کتاب چاپ شده است؟
گفتند در بخش شناسنامه بنویسید 1000 .

۱۰- اگر توضیح دیگری هم دارید، بفرمایید.

نگاره‌ی روی دفتر از آنِ «رویا دلخوش» است؛ بانوی هنرمندِ نیشابوری و هنرمندی که کارهای او در برخی کشورهای هنردوست نمایش داده شده و می‌شود و سربلند است که شاگرد «ایران درودی» (و به باور نگارنده، جانشین ایشان)، بوده است. دراین‌جا و هرجای دیگر، از ایشان و دوستِ بزرگوارم، «دکتر ابوالقاسم رحیمی»ِ مهربان که رنج واپسین ویرایش‌ها را به جان خریدند، سپاسگزارم و آرزومندِ روزی هستم که مردمِ ایران و جهان، به گنجِ خوبی، خوشی و پایداری دست‌یابند.

شماری از هنرمندان و دست اندرکاران بخش آیینی کنگره ملی سربداران طی نشستی با دکتر قطب الدین صادقی و دکتر میثم زندی، از نقطه نظرات پیشنهادی آنان در بازآفرینی آیین های بومی آگاه شدند.

در این نشست که به دعوت موسسه فرهنگی هنری کیاسبز بیهق مجری بخش آیینی کنگره ملی سربداران برگزار شد، دکتر قطب الدین صادقی هنرمند پیشکسوت و برجسته تئاتر ایران به دو خاستگاه مختلفی که برای تئاتر عنوان می شود، اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند آیین ها بستر شکل گیری نخستین تئاترها بوده اند و از دوره یونان باستان تا امروز به مسیر خود به شکل تئاترهای امروزی ادامه داده اند.

وی افزود: عده ای دیگر معتقدند روایت خاستگاه تئاتر بوده و این روایت های داستانی بوده که از گذشته های دور منجر به شکل گیری اولین تئاترها شده است.

صادقی با بیان اینکه بین فرهنگ شرق و غرب تفاوتی وجود دارد که غرب بیشتر به کلمه و گفتگو تأکید دارد و غرب به صحنه پردازی و فضاسازی گفت: در صورتی که به جزئیات آیین های بومی توجه کافی شود، امکان بازآفرینی آن ها به شکل تئاترهای امروزی وجود دارد. 

دکتر میثم زندی دیگر هنرمند برجسته تئاتر کشور نیز در این نشست عنوان کرد: اگر می خواهیم آیین های محلی را به شکل تئاترهای امروزی بازسازی کنیم باید بتوانیم آن ها را از حالت تکرار خارج کرده و با توجه به جزئیاتی که در آن ها هست، نگاه جدیدی ارائه دهیم به طوری که مخاطب دیگر شاهد آیین هایی که همه چیز آن از قبل قابل پیش بینی است نباشد.

وی با بیان اینکه پرهیز از تکرار عنصر اصلی تئاتر است که آن را در مقابل آیین قرار می دهد، گفت: اگر قرار است آیین به سمت تئاتر برود صاحب اثر باید با نگاه و منطق خودش دوباره به خلق آن اثر بپردازد به طوری که درنهایت شاهد کار جدیدی باشیم که برای مخاطب غافلگیری و شگفت زدگی را به همراه داشته باشد.

گفتنی است دومین کنگره ملی سربداران قرار است در اواخر آبان ماه در شهرستان های سبزار و داورزن برگزار شود.  بخش علمی این کنگره در دانشگاه حکیم سبزواری و بخش های آیینی  و اهدای نشان بین المللی سربداران در شهرستان داورزن اجرایی خواهد شد.

نجیب بارور شاعر پر آوازه افغانستانی که به تازگی برای مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی به سبزوار سفر کرده بود، گفت: شاهنامه فردوسی و تاریخ بیهقی بیان نامه های هویت ملی فارسی زبانان هستند که در جغرافیای مشترک تمدنی و فرهنگی ایران بزرگ شکل گرفته اند.

وی افزود» هویت ما فارسی زبانان ایرانی، افغانستانی و تاجیکستانی یک هویت مشترک است و هر چقدر خودمان را محدود تعریف کنیم زبان و فرهنگ را محدودتر می کنیم.

بارور با بیان اینکه من افغانستانی ها و عراقی ها را جدا از تمدن ایران نمی دانم اظهار داشت: سمرقند و بخارا (در ازبکستان امروزی) را خیلی وقت قبل از دست داده ایم، تاجیکستان هم از دستمان رفته و افغانستان هم در حال از دست رفتن است و امروز زبان فارسی به داخل مرزهای ایران رانده شده حال آنکه زبان فارسی قبلا به امپراطوری های عثمانی و امپراطوری مغول ها و همچنین به شبه قاره هند نیز به همراه اسلام نفوذ کرده بود و امروز ما باید برای حفظ این هویت بزرگ فرهنگی بیشتر بکوشیم.

این شاعر افغانستانی درباره تعلق تاریخ بیهقی به همه ملت های فارسی زبان گفت: تاریخ بیهقی در کشور من و با بیان و لهجه من نوشته شده است و این به خوبی پیوند دهنده هویت ما افغانستانی ها و ایرانیان و دیگر ملل فارسی زبان است.

وی در بخشی دیگر از صحبت هایش در مقایسه بین ماهیت شعر، نظم و نثر فارسی و اهمیت هر یک از آنان گفت: بعضی ها نظم را به خاطر ویژگی های ظاهری اش در دسته شعر قرار می دهند اما به نظر من نظم هم نوعی نثر(نوشته) محسوب می شود چون یک بیان ساختارمند دارد و بنابراین نمی توان به شاهنامه فردوسی شعر گفت بلکه آن کتاب ارزشمند، اثری منظوم است اما غزل حافظ کاملا شعر است و ابوالفضل بیهقی هم در کتاب تاریخ خود یک نمونه کامل از نثر استوار فارسی را ارائه داده است.

نجیب بارور همچنین بیان کرد: به عنوان یک شاعر می گویم، شعر در طبیعت خودش روان است واز عالمی دیگر می آید چه بخواهیم و چه نخواهیم شعر هست، وجود دارد و می آید.اما نثر مهم است. به نثر توجه کنید و نثر تاریخ بیهقی هم نثری ساده نیست. من یک بیان خاصی در این نثر می بینم که باعث ماندگاری آن شده است و باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی در پایان به قرائت شعری زیبا درباره زبان فارسی پرداخت که چند بیت اول آن به شرح زیر است:

زیباترین روایتِ دنیاست پارسی

نغز است و نوعروس و دل‌آراست پارسی

شهد است و شکر است و شکیباست پارسی

گُل نیست، ماه نیست، دل ماست پارسی

در مطالب بعدی امیدسبزوار، متن کامل این شعر منتشر می شود.

یک عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران از حذف تاریخ بیهقی در سرفصل دروس کارشناسی ارشد دانشگاه ها انتقاد کرد.

دکتر قدسیه رضوانیان که یکی از سخنرانان سیزدهمین همایش بین المللی بزرگداشت اول آبان روز ابوالفضل بیهقی در دانشگاه حکیم سبزواری بود، در این رابطه ضمن ابراز گلایه، از سیاستگذاران سرفصل های درسی رشته زبان و ادبیات فارسی  بابت چنین تصمیمی، گفت: واقعا برایم سئوال است که بر اساس چه استدلالی تصمیم به حذف تاریخ بیهقی از دروس کارشناسی ارشد ادبیات گرفته اند؟

وی افزود: وقتی سهم نثر در مجموعه تاریخ ادبی ما اینقدر کم است و تاریخ بیهقی در دانشگاه ها یکی از نثرهای قابل توجه، چشمگیر و ارزشمند ادبیات فارسی است و جزء نثرهای شاخص کلاسیکمان محسوب می شود، چطور می توان به این راحتی از سرفصل دروس دانشگاهیمان حذفش کنیم؟

رضوانیان تأکید کرد: تاریخ بیهقی متنی است که جذا از ادبیت بالایی که دارد، دانشجویان بهره خیلی خوبی از آن می برند و با مطالعه آن قدرت تحلیل بسیار خوبی در نثر فارسی پیدا می کنند و تفاسیر متفاوتی را مطالبه می کند، بنابراین حتما باید در سرفصل دروس کارشناسی ارشد قرار بگیرد.

وی همچنین از درنگی که در برگرداندن این سرفصل به متون درسی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، ابراز تعجب کرد و گفت: انتظار دارم که یکی از نتایج این همایش دو روزه برای بزرگداشت بیهقی در سال 1402 برگرداندن درس تاریخ بیهقی به سرفصل های دوره کارشناسی ارشد باشد.

این استاد دانشگاه مازندران در ادامه به سخنرانی خود درباره خوانش تاریخ بیهقی با رویکرد مخاطب محور پرداخت.

وی گفت: بیهقی خوانندگان متن خود را به دو گروه خواننده عام و خواننده مطلع یا ابرخواننده که از توان بالاتری برای دریافت ظرایف و دقایق متن او برخوردار است تقسیم می کند و هر دو را در نظر می گیرد.

به گفته دکتر رضوانیان: متن تاریخ بیهقی خاصیت مکالمه ای دارد. مکالمه بین نویسنده، خواننده و متن و به این ترتیب از متن یک متن باز و گشوده می سازد که قابلیت تفسیرهای مختلف را پیدا می کند و می تواند در هر جامعه ای تفسیرهای تازه ای پیدا کند که هر تفسیر خودش به منزله خلق دوباره آن اثر با رویکردی نو است.

سریال صوتی قصه های شیرین ایرانی، که با صدای شماری از برجسته ترین هنرمندان عرصه دوبله ایران تهیه شده، اولین فصل خود را به تاریخ بیهقی اختصاص داده است.

این سریال توسط نشر سماوا در سال 1400 ساخته شده و شامل 8 داستان از تاریخ بیهقی شامل «آمدن حسن میمندی به بلخ و پذیرفتن وزارت»، «داستان بر دار کردن حسنک وزیر»، «پس گرفتن هدیه‌ها و انعام‌ها»، «داستان خواجه بوالمظفر برغشی»، «داستان هارون الرشید و یحیی برمکی»، «مرگ خواجه احمد میمندی»، «داستان عمرولیث و شکیبایی او برمرگ برادرش» و سرانجام «داستان علی قهندزی و گرفتاری او» است.

در این کتاب صوتی هنرمندانی نظیر نرگس فولادوند، مریم معینیان، اردشیر منظم، بیوک میرزایی، مهدی طهماسبی، شاهین ملک زاده، مجید تیزرو، رضا صفری دریایی، مهدی بازدار و مهران پوراعظمی به ایفای نقش پرداخته اند که بعضی از آن ها نظیر بیوک میرزایی از چهره های شناخته شده تلویزیون، رادیو و سینمای ایران هستند. 

سناریوی این سریال صوتی به قلم مژگان شیخی از نویسندگان صاحب‌نام در ادبیات کودک و نوجوان ایران، به گونه ای نوشته شده که مطالب کتاب تاریخ بیهقی برای فهم مخاطب کودک و نوجوان آسان شود.

این کتاب صوتی به قیمت 28 هزارتومان از وبسایت های فیدیبو و طاقچه و سایر وبسایت های معتبر فروش کتاب،  قابل دسترسی و خریداری است. 

گفتنی است، تاریخ بیهقی اثر ارزشمند ابوالفضل بیهقی، از مورخین و نویسندگان بزرگ و از نامدارترین مشاهیر ایرانی است که در روستای حارث آباد سبزوار در غرب خراسان متولد شده و در دربار غزنویان در قرن چهارم و پنجم هجری قمری خدمت می‌کرد است. روایت‌های او از تاریخ بسیار جذاب و داستانی است. 

در سال های اخیر در ایران روز اول آبان به عنوان روز ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در فهرست مناسبت های تقویم رسمی کشور درج شده است.

خرید کتاب صوتی قصه های شیرین ایرانی فصل اول تاریخ بیهقی از طاقچه (کلیک کنید)

خرید کتاب صوتی قصه های شیرین ایرانی فصل اول تاریخ بیهقی از فیدیبو (کلیک کنید)

بیش از یک سال از سفر عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به سبزوار و بازدیدش از چند مکان تاریخی این شهر می گذرد. یکی از اماکنی که ضرغامی به بازدید آن رفت مدرسه فخریه بود که آقای وزیر در آن زمان بر اساس خبری که در رسانه ها منتشر شد، قول داده بود این مدرسه به یک مکان گردشگری تبدیل شود.

اکنون ولی مدرسه فخریه با وجود اهمیتی که به عنوان قدیمی ترین مدرسه ایران دارد، همچنان در در مرکز شهر سبزوار برای بسیاری از مردم و گردشگران این شهر ناشناخته و منزوی است. 

متاسفانه بعضی وقت ها خبرهایی از رطوبت و تخریب سقف و دیوارهای آن نیز به گوش می رسد. البته در سال گذشته رسانه ها از مرمت آن خبر دادند اما به دلیل بسته بودن فخریه به روی بازدید عموم مردم و گردشگران، اکنون کسی به درستی نمی داند این مدرسه دقیقا در چه وضعیتی است، فقط چیزی که معلوم است این است که هنوز از انزوا خارج نشده و چنان که وزیر وعده داده بود به مکان گردشگری تبدیل نشده است. 

امید سبزوار به همین مناسبت به یادآوری بخشی از اظهارات سال گذشته عزت الله ضرغامی درباره مدرسه فخریه می پردازد، بدان امید که با این یادآوری، باعث شود مدرسه فخریه از این مهجوریت در بیاید و توجهات بیشتری را چنان که درخور آن  است، دریافت دارد. 

خبرگزاری میراث آریا در تاریخ 21 مهر 1401 صحبت ها و نظرات وزیر میراث فرهنگی کشور را درباره فخریه بدین شرح منتشر کرده است: 

عزت الله ضرغامی گفت: این مدرسه قدیمی‌ترین مدرسه علمیه فعال ایران و نخستین مدرسه علمیه جهان اسلام در این مکان بنا شده است بنا بر این از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی افزود: با توجه به ویژگی‌ها باید مدرسه علمیه فخریه را به مکانی برای حضور گردشگران تبدیل کنیم. شهرداری برای مرمت و احیای این مجموعه مشارکت کند و پس از مرمت برای عموم مردم بازگشایی شود.

 او همچنین گفت: از دیگر دلایلی که باید این مکان حفظ شود این است که تفسیر مجمع البیان در این مکان نوشته شده است.

مدرسه فخریه سبزوار یکی از قدیمی‌ترین مدارس کشور به‌شمار می‌رود، این مدرسه‌ در زمان حکومت دیلمیان بنا شد و تاکنون بازسازی‌های متعددی بر روی آن انجام گرفته است.

این بنا، قدیمی‌ترین مدرسه‌ کشور است که در سده‌ سوم خورشیدی (قرن دهم میلادی) احداث شده است./  خبرگزاری میراث آریا

رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان سبزوار گفت:  بخش نابینایان کتابخانه حاج ملا هادی سبزواری با داشتن بیش از ۱۹ هزار عنوان کتاب گویا و ۲۰۰۰ نسخه کتاب بریل یکی از مراکز فعال خدمات رسانی در حوزه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در شرق کشور است که علاوه بر شهرستان سبزوار به نابینایان و کم بینایان استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان خدمت رسانی می کند.

معصومه فلاحی با بیان اینکه نابینایان نیز همانند تمامی اقشار جامعه حق استفاده از همه امکانات رفاهی و فرهنگی را دارند، گفت: در همین راستا بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری، محافل هفتگی حافظ خوانی و نقد و تفسیر ابیات توسط کارشناسان و نیز کارگاه های مشاوره و مهارت های زندگی را برگزار می کند. 

وی همچنین از همکاری بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری با گروه جهادی شهدا خبر داد و گفت: در نتیجه این همکاری بیش از ۲۰عنوان کتاب در موضوعات دفاع مقدس، روانشناسی، رمان و ادبیات محلی با کمک های  خیرین چه به صورت اهدای صدا و چه به صورت خرید کتاب های بریل تهیه شده است و منابع تولیدی در دسترس نابینایان سایر کتابخانه های عمومی استان خراسان بزرگ قرار می‌گیرد.

فلاحی در ادامه، تشکیل گروه هنری آوای تماشا با هدف گویاسازی کتاب در قالب نمایش رادیویی را از دیگر برنامه های متنوعی دانست که در بخش نابینایان و کم بینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری اجرا می شود. 

این مسئول همچنین گفت: با پیگیریهای انجام شده توسط اداره کتابخانه های عمومی سبزوار ومساعدت شهردار محترم، خیابان منتهی به کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری جهت تسهیل رفت و آمد اعضای کم بینا و نابینای این کتابخانه در دست مناسب سازی است. 

به گفته فلاحی، بخش نابینایان و کم بینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری در حال حاضر بیش از 170 نفر عضو از سبزوار بزرگ و 3 استان شرق کشور دارد و در حوزه مربوط به کتاب های صوتی از آنجایی که از طریق ایمیل برای متقاضیان ارسال می شود، هیچ محدودیت مکانی برای پذیرش اعضا از شهرها و استان های دیگر و خدمات رسانی به آن ها نداریم. به کانال ایتای امید سبزوار بپیوندید (کلیک کنید)

اینستاگرام امید سبزوار: @omid.sabzevar

کارگردان مستند داستانی بسامو از ظبط موسیقی تیتراژ و موسیقی متن این اثر در استدیو هاتف به سرپرستی کاظم کرامت هنرمند پیشکسوت سبزواری خبر داد.

امیرحسین مرادی در همین رابطه لحظاتی از پشت صحنه ضبط این موسیقی را در اختیار رسانه امید سبزوار گذاشت و گفت: نوازنده این اثر حسام درخشانی و تنظیم کننده آن جهانبخش درخشانی است و آهنگسازی آن توسط کاظم کرامت صورت گرفته است.

او افزود: این موسیقی که مدت زمانی بسیار کوتاه دارد، از تِمی حماسی برخوردار است که می تواند حماسه سازی و دلاوری های مردم سبزوار در دوره های مختلف تاریخی خصوصا در دوران مبارزه با مغولان و قیام سربداران را به مخاطب یادآوری کند.

 گفتنی است در موسیقی تیتراژ مستند داستانی بسامو، صدای کاظم کرامت را می شنویم که می خواند: «ما کویر غیرتیم، سبزواری همتیم، کوه عشق و عزتیم ، ما سربداری غیرتیم» و سپس عبارت «سبزوار سربدار» را با لحنی پرخروش و حماسی بیان می کند.

البته امیرحسین مرادی در گفتگو با امید سبزوار به این نکته تأکید کرد که این موسیقی هنوز نهایی نشده و ممکن است در ادامه تغییراتی در بخش هایی از این موسیقی یا در کل آن ایجاد شود.

لازم به ذکر است، تولید دو مستند داستانی بسامو و سبزوارمن به تهیه کنندگی موسسه فرهنگی هنری کیاسبز بیهق و کارگردانی امیرحسین مرادی در تابستان سال جاری شروع شد و اکنون کار به مرحله تدوین و ساخت موسیقی و طراحی پوستر رسیده است.
 

سید محمود صابر هنرمند پیشکسوت و پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی سبزوار در جدیدترین مطلب خود پیرامون معرفی فرزندان شایسته سبزوار این بار به سراغ احمد بیاری رفته و درباره اش نوشت:

چهره ی بیاد ماندنی سبزوار در عرصه ی بازار وکار  آفرینی 

احمد بیاری خیر و نیکوکار ،کارآفرین نمونه

متولد:  1336

محل تولد سبزوار پشت مسجد افتخاری ودر خانواده ای متدین و شهید پرور، چشم به جهان گشود.
اولین مدرسه اش در مقطع ابتدایی ۱۵ بهمن در خیابان عطاملک جنوبی بود و سپس در دبستان غفوری ششم ابتدایی اش را به پایان رسانید.ولی بدلیل عشق و علاقه به شغل آزاد و عدم  تشویق بزرگان خانواده درس و مشق و....را رها کرد و راهی بازار جهت کسب درآمد شد.

دوسه سال بعد در هنرستان ادامه تحصیل داد روزها کار میکرد و شبها درس میخواند تا اینکه  دیپلم فنی اش را گرفت و به تهران رفت و در کارخانه ی سه چرخه سازی مشغول شد و فن و فنون ساخت سه خرخه را آموخت و به درخواست پدرش به سبزوار برگشت.

پس از پیروزی انقلاب به درخواست خانواده های محترم شهدا شرکت تعاونی شاهد را راه اندازی نمود و مدیریت این شرکت را بر عهده گرفت.

احمد بیاری جوانی خودجوش و خوشفکر در امور اقتصادی بود و درحین فعالیت در شرکت تعاونی شاهد به فکر تأسیس بنیاد ۱۵ خرداد افتاد و به تنهایی و با پیگیریهای شبانه روزی به این موفقیت دست پیدا کرد و مدیریت آن را نیز بدست گرفت.

همزمان به علت مشکلات پدید آمده در بنیاد جانبازان سبزوار به در خواست امام جمعه ی وقت باحفظ سمَت، مدیریت بنیاد تا انتصاب مسول جدید راهم پذیرفت.

سپس به درخواست مدیر کل بنیادجانبازان مشهد  مسئول تدارکات استان شد ومدت کوتاهی هم درین پُست انجام وظیفه نمود.

بیاری به مدت ده سال در ادارات و موسسات دولتی شاغل بود تا اینکه در سال 64 اقدام به تأسیس شرکتی بنام شهید محمود بیاری نمود که کاربری و اهداف  این شرکت تبدیل کشت سنتی به مکانیزه بود. ولی به علت مشغله ی کاری ومسولیتهای اداری موفقیتی آنچنان حاصل نشد. تا اینکه در سال 1371 که شرایط بازار کار بسیار مهیا شده بود وی با بازخرید کردن خود از بنیاد 15خرداد از فضای اداری و دولتی فاصله گرفت و در حوزه  صادرات کالا به آسیای میانه مشغول گردید و به مدت ۷ سال در مشهد (دروازه طلایی) دفتر بازرگانی داشت و در صنعت صادرات مشغول شد.

به خاطر عدم حمایت دولت از این امر موفقیت آنچنانی حاصل نشد و وی ناچار به شغل فرآورده های گوشتی مشغول شد و با تلاش و پشتکار توانست کارخانه ی تولید سوسیس کالباس و مجموعه‌ای چند منظوره را راه اندازی نماید و ۷۰ تن از جوانان نیازمند را  بکاربگیرد و تحت پوشش بیمه قرار دهد و تاکنون توانسته به عنوان کارآفرینی موفق درین عرصه حضور داشته باشد .

شایان ذکر است که بزودی فاز دوم این کارخانه راه اندازی  و حداقل 60نفر کارگر جوان دیگر مشغول به کار خواهند شد.

جناب حاج احمد بیاری برادر شهید محمود بیاری ( از شهدای هشت سال دفاع مقدس) است و از خوبان روزگار. انسانی بامرام وباصفا ، مدیری مُدبًِرو کاربلد و کارآفرینی توانمند است.
هرکجا هست خدایا بسلامت دارش.

پژوهشگر ،سید محمود صابر