امیدسبزوار

بعد از شهادت جوانمرد سبزواری شهید حمیدرضا الداغی در راه دفاع از دو دختر جوان که در خیابان مورد تعرض چند اوباش قرار گرفته بودند، بسیاری از شاعران کشور اقدام به سرودن اشعاری زیبا در توصیف اقدام غیرتمندانه این فرزند دیار سربداران کردند. 

این حادثه دوباره غیرت سربداری مردم سبزواری و بلکه همه خراسانیان و ایرانیان را به جهان یادآوری کرد. غیرتی که شیرمردان این دیار را تا پای جان به دفاع از حرمت و آزادی و امنیت زنان سرزمینشان وا می دارد.

در ادامه به تعدادی از زیباترین سروده ها در این زمینه می پردازیم:

قصه‌ جریحه‌دار شد
آن‌طرف پیاده رو
عقل صدا زد که بمان
عشق صدا زد که برو
وقت چه بود آن غروب؟
وقتِ قیامت تو بود
فرق تو با بقیه چیست؟
فرق تو غیرت تو بود
تیغ زدند بی هوا
دشنه زدند بی‌خبر
کوچه به حرف آمده:
چند نفر به یک نفر
آن چه همیشه و هنوز
کوچه به کوچه جاری است
قصه‌ی سر به داری و
غیرت سبزواری است
هیچ غمی برای ما
مثل غم تو داغ نیست
مرگ تو انتخاب بود
مرگ تو اتفاق نیست
این که به پیشگاهِ مرگ
زخمیِ ایستادن است
وای! برادر من است
آه! برادر من است

شاعر: رضا یزدانی

................................................................

درخت زندگی افتاد، اما کوه غیرت نه 
مگر می‌افتد از پا کوهسار پُرصلابت؟ نه 

حکایت دارد از مردانگی هر صفحه از یادش 
کتاب عمر او پایان گرفت و این حکایت نه 

به روی سینه‌اش چاقوی نامردی نشست، اما 
به موی دختران سرزمینش گَرد وحشت نه 

شبی که توله‌های عربده در شهر می‌گشتند 
شبی تاریک و رعب‌انگیز ، اما بی‌نهایت نه ...

صد و ده بار اگر فریاد می‌زد : آی مسئولین!
به آن‌ها می‌رسید آیا صدایش؟ در حقیقت نه 

شهید غیرتی از سربداران سر برآورده‌ست 
که جان را پای مردم داد و امضا دست دولت نه 

به گمراهان بگو هر راه بی‌پایان در این دنیا 
به پایان می‌رسد آخر ولی راه شهادت نه 

مهدی صحرایی 
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲

....................................................................

از برای که نوحه‌گر شده اند
کوچه در کوچه باز چاووشان؟
در عزای سیاوش از همه سو
می‌رسد بیرق سیاووشان
 
 
کربلا در پیاده‌رو جاری‌ست
مانده تنها دوباره خواهرمان
عصر، عصر اسارت است آیا؟
نه؛ پر است از شهید کشورمان
 
سربلندیم تا نشانی ما
در جهان سرخی شهادت ماست
میهن سبز سربدارانیم
و شهادت همیشه عادت ماست
 
 
باز هم گرد شهر می چرخند
گرگ‌هایی که با خدا قهرند
برسان دور دور آنان نیست
پهلوان‌ها هنوز در شهرند
 
ای که از خون تو خیابان‌ها
سر به سر سربلند و گلگون است
تو که بودی؟ که با تو فهمیدیم
زینت مردهای ما خون است
 
شاعر: محمدحسین نجفی

...................................................

بی‌تاب و صبور، ایستاده‌ست هنوز
هم‌قبله‌ی نور، ایستاده‌ست هنوز
بر گرده و سینه زخم دارد اما
کوه است و غیور، ایستاده‌ست هنوز

شاعر: میلاد عرفان پور

 مدیرعامل موسسه آبادانی دیار سربداران در پاسخ به درخواست جمعی از رسانه های محلی مبنی بر برگزاری یک جلسه نشست خبری، آمادگی خود را برای شرکت در چنین نشستی اعلام کرد.

 گفتنی است چندی قبل رسانه های اخبار سربداران، بیهق خبر، سبزوارفوری، سبزواریان، سلام سربدار، عصر سبزوار، ملک بیداری، نگین بیهق و هفت قلم طی نامه ای کتبی و منتشر شده خواستار برگزاری نشستی خبری در خصوص عملکرد موسسه آبادانی دیار سربداران شده بودند که این درخواست با پاسخ مثبت نیما منهاجی مدیرعامل موسسه مواجه شد.

 منهاجی در نامه خود خطاب به رسانه های درخواست کننده گفته است: در راستای عمل به فرمایشات مقام معظم رهبری در زمینه جهاد تبیین این موسسه کمافی السابق آمادگی دارد در هر زمان و مکانی که اصحاب رسانه اعلام کنند در صورت مهیا بودن شرایط قانونی، حضور یافته و نسبت به پاسخگویی به سئوالات و رفع شبهات اقدام نماید.

 گفتنی است برخلاف برخی ادعاهای کذب، موسسه آبادانی دیار سربداران در طول همه سالهای فعالیتش همواره از طریق فرمانداران و نمایندگان وقت یا برخی دیگر از مسئولان شهرستان که عضو هیأت امنا این موسسه بوده اند، پاسخگوی خبرنگاران بوده و اخبار و دستاوردهای این موسسه همواره به صورت شفاف در اختیار افکار عمومی قرار داشته است.

 این موسسه همچنین طی سال 1401 با انتشار یک ویژه نامه مفصل تحت عنوان «چکیده ای از سه دهه پایمردی» به انتشار گزارش کاملی از همه فعالیت ها و چالش ها و مشکلات پیش روی خود در مسیر توسعه سبزوار پرداخت که مورد توجه علاقه مندان پیشرفت منطقه غرب خراسان قرار گرفت.

دریافت

تهیه گزارش: امید برومندی

با سپاس از خبرگزاری ایلنا بابت انعکاس این مطلب:

بقایای کاروانسرای روس‌ها در سبزوار نیازمند مرمت فوری است

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار از ضرورت مرمت فوری کاروانسرای روس‌ها در این شهرستان خبر داد.

محمد علی ابراهیم دوست در گفت‌و گو با ایلنا گفت: بقایای کاروانسرای روس‌ها در سبزوار در خطر تخریب قرار دارد و از آنجایی که این بنا در فهرست میراث فرهنگی ثبت نشده و مالک شخصی دارد، فعلا نمی توان از تخریب آن جلوگیری کرد.

ابراهیمی دوست در این خصوص توضیح داد: کاروانسرای روس ها بنایی است مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی که احتمالا با هدف کاربری نظامی و اداری ساخته شده و در دوران پهلوی مشخصا به به عنوان پادگان نظامی مورد استفاده قرار می گرفته است.

وی با بیان اینکه برخی افراد در سبزوار کاروانسرای روس‌ها را با سرای طومانیانس یکی از تاجران ارمنی که در گذشته در این شهر فعالیت‌های اقتصادی داشته، اشتباه می‌گیرند، گفت: سرای طومانیانس یا تومانیان، همان کاروانسرای تاریخی موجود در کوی گلستان است که بعدها توسط خاندان معمارزاده خریداری شده و به اسم آن ها تغییر نام داده است.

وی افزود: طبق شنیده‌ها مالکیت کاروانسرای روس‌ها متعلق به خانمی روسی بوده و احتمالا سازندگان این کاروانسرا نیز روس بوده‌اند زیرا به لحاظ ویژگی‌های معماری تفاوت‌هایی با بناهایی که توسط مسلمانان ساخته می‌شد، دارد.

ابراهیمی دوست همچنین درباره معماری کاروانسرای روس‌ها گفت: همه اتاق ها و سالن به واسطه پنجره‌هایی که به کار رفته دارای نور کافی هستند و آجرکاری‌هایی که دور پنجره‌ها و حاشیه بام‌ها را تزئیین کرده، زیبایی خاصی به این بنا داده است. همچنین در سقف بنا دو پوشش به کار رفته که در پوشش اول از چوب و تخته های مقاوم تر استفاده کرده‌اند و در پوشش دوم که برای زیبایی بنا ایجاد شده، تخته ها تزیین خاصی دارد.

رئیس میراث فرهنگی سبزوار سپس گفت: این بخش‌های باقی مانده از کاروانسرای روس‌ها با وجود اینکه سالیان سال بدون حفاظت و نگهداری رها شده، هنوز سرپاست و زیبایی خاصی دارد، اما مساحت زمین کاروانسرا بسیار بزرگ است و اینطور که پیدا است قبلا ساختمان‌های بیشتری در این ملک وجود داشته که به مرور زمان تخریب شده اند و دیگر اثری از آن ها باقی نیست.

وی ادامه داد: برای ثبت این بنا در دوره‌های قبلی تلاش‌هایی انجام گرفته که نتیجه بخش نبوده و از زمانی که او عهده‌دار این مسئولیت شده است، در همین راستا اقداماتی را انجام داده و در آخرین پیگیری تماسی با مالک برقرار شده تا برای توافق درباره این بنا گفتگویی صورت بگیرد. 

این مسئول در پایان گفت:  برای نجات بخش های باقی مانده از کاروانسرای روس ها در سبزوار از خطر نابودی باید ارگان های خدمات رسان عمومی و مردم بسیج شوند و ملک مزبور از مالک خریداری شود و پس از آن میراث فرهنگی طرح مرمتی آن را آماده کند و اقدامات لازم را انجام دهد. برای خرید این بنا می توان با مالک وارد تهاتر شد و یا هزینه ملک را به قیمت تعیین شده به او پرداخت کرد.

بر اساس نقشه منتشر شده در وبسایت شرکت مادرتخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، در حال حاضر منطقه غرب خراسان از پروژه های ریلی کشور 4 سهم دارد که عبارتند از:

1- راه آهن سراسری تهران مشهد که از شهرستان های جغتای، جوین و خوشاب می گذرد و هم اکنون در دست بهره برداری است.

2- راه آهن سبزوار - سلطان آباد به طول 48 کیلومتر (در دست اجرا)

3- راه آهن جوین - اسفراین - بجنورد  به طول 169 کیلومتر(در دست اجرا)

4- راه آهن سبزوار - بردسکن - خلیل آباد - کاشمر (در دست مطالعه)

با تکمیل پروژه های در حال اجرا و در دست مطالعه فعلی، منطقه غرب خراسان در چهارراه مواصلاتی راه آهن غرب به شرق و شمال به جنوب کشور قرار می گیرد.

قرار داشتن سبزوار در دشتی وسیع و هموار، یکی از مزیت های این منطقه برای توسعه شبکه های ریلی و جاده ای از مسیر سبزوار محسوب می شود. به واسطه همین ویژگی جغرافیایی است که سبزوار از قدیم یکی مرکز ثقل ارتباطات جاده ای شمال شرق کشور بوده و این زمینه مناسبی را برای گسترش و رونق بازرگانی و تجارت در این قطب بزرگ جمعیتی خراسان فراهم آورده است.

کمپین درخواست ارتقاء منطقه غرب خراسان به استان سربداران به مرکزیت سبزوار که به عنوان پویش استان شدن سبزوار نیز شناخته می شود، به جایگاه چهارمین پویش پرطرفدار کشور در وبسایت فارس من رسید.

به گزارش امید سبزوار، هم اکنون صبح یکشنبه 20 شهریور 1401 تعداد رأی دهندگان این کمپین به 11995 نفر رسیده که البته مرتباً نیز در حال رشد است. 

بر مبنای همین گزارش در حال حاضر در کل کشور تنها 3 پویش ملی «درخواست تبدیل دوران تحصیل دانشگاهی به سابقه کار با14531 رأی و مطالبه از صداوسیما در فرهنگ‌سازی حیا و پوشش با 13408 رأی و درخواست اجرای قانون ماده ۱۰ وزارت نفت با 12704 رأی جلوتر از کمپین استان شدن سبزوار هستند و فاصله سبزوار تا رسیدن به جایگاه اول پویش های مردمی کشور، تنها کمتر از 3000 رأی است. 

کمپین استان شدن نیشابور هم با 11218 رأی در جایگاه پنجمین پویش پر طرفدار کشور قرار دارد که این کمپین نیز مرتباً در حال رشد است.

امید می رود با ادامه حمایت مردمان نیشابور و سبزوار بزرگ از کمپین های استان شدن این دو منطقه، توجه دولت و مجلس به حق و مطالبه دیرینه مردم این نواحی بزرگ، پرجمعیت و پرپتانسیل در استان پنهاور خراسان رضوی برای تاسیس استانی مستقل جلب شود. 

تنها با نگاهی گذرا به وضعیت نامتوازن توسعه در خراسان رضوی و انباشت عمده امکانات توسعه ای در کلانشهر مشهد و نواحی پیرامونی آن و محرومیت نواحی دور از مرکز استان نظیر غرب ، جنوب، شرق و حتی برخی نواحی مرکزی خراسان رضوی، ضرورت تقسیم این استان پهناور به جهت برقراری عدالت در توزیع اعتبارات و امکانات بر هر کسی مشهود و آشکار می شود.

مردم شهرستان های سبزوار و نیشابور و دیگر شهرهای نواحی غربی و مرکزی خراسان رضوی، این روزها بیش از هر زمان دیگری نیازمند و خواستار تقسیم استان خراسان رضوی و ایجاد استان های جدیدی به مرکزیت سبزوار و نیشابور هستند. 

تمرکزگرایی شدید مدیران استانی بر کلانشهر مشهد، در طول چند دهه اخیر باعث بروز محرومیت های شدیدی در بسیاری از شهرستان ها و نواحی خراسان رضوی شده است که علی رغم برخورداری از پتانسیل های بالا فرصت و توجه کافی را برای رشد و شکوفایی به دست نیاورده اند.

به نظر می رسد مدیریت کلانشهر چند میلیون نفری مشهد که خود به تنهایی از نیمی از استان های کشور پرجمعیت تر است، نیازمند یک استانداری ویژه و اختصاصی است. در چنین شرایطی مسلماً شهرهای بزرگ، پرجمعیت و پر استعدادی نظیر سبزوار و نیشابور، نمی توانند توجه و اعتبارات کافی را از جانب مدیران مستقر در مشهد دریافت کنند و بدین ترتیب درگیر مشکلات متعددی می شوند که پیامد آن نارضایتی عمومی و احتمال بروز تنش های اجتماعی خواهد بود. بنابراین از دولتمردان محترم انتظار می رود هر چه سریعتر به این مطالبه دیرینه و به حق مردمان دیار سلسة الذهب و دیار سربداران توجه کرده و جامعه عمل بپوشانند.

گفتنی است سبزواری ها مدعی تشکیل استانی تحت عنوان خراسان غربی و یا سربداران و یا بیهق در نواحی غربی خراسان رضوی و نیشابوری ها مدعی تشکیل استانی تحت عنوان خراسان مرکزی، یا بینالود در نواحی مرکزی این استان بزرگ و پرجمعیت شمال شرق ایران هستند.

در گرماگرم امردادی دیگر زادروز اسطوره ای بی تکرار و بلند آوازه در تاریخ ادبیات ایران را به جشن نشسته ایم. هشتاد و دومین زادروز استاد محمود دولت آبادی آقای رمان ایران بر همه ادبیات دوستان و خصوصا همشهریان و همولایتی های خراسانی و سبزواری او بی شک همواره گرامی و فرخنده بوده و هست و سبب ساز ارسال و انتشار پیام های تبریک و تحنیت متعددی شده است. اما در میان همه پیام های تبریک و شادباش این مناسبت مهم، یادداشتی به قلم جناب آقای حسین خسروجردی دیگر نویسنده پیشکسوت و همشهری محمود دولت آبادی از حلاوت و استواری دیگری برخوردار بود.

آقای خسروجردی که خود نویسنده چندین داستان و رمان از جمله تگرگ تاتار، از مزرعه بیا پدر، یار و ... است، در متنی بسیار فاخر و پرمغز و به نمایندگی از حدود 100 نفر از فرهیختگان سبزوار، به ستایش ویژگی های هنری و والایی های ادبی همشهری صاحب نام خود، استاد محمود دولت آبادی پرداخته که در ادامه متن کامل نوشته آقای خسروجردی منتشر می شود:

حضور عالیجناب محمود دولت آبادی ، مقتدا و اُسوهٔ رمان نویسی و ادبیات داستانی ایران زمین:
با درود و بشارت به زاد روز و میلاد خجستهٔ شما که مسرتی ست برای رامش و آن شادمانی که به  ادبیات جهان هدیه شده است . باشد تا در زمانه ای که شحنهٔ غم ، پیشرو شادمانی ست  ، چه نیک طالعی باشد  این تولد خجستهٔ شما که شادی صد ساله را برای ادبیات داستانی به ارمغان آورده است تا نو آمدگان و پویندگانِ هنر داستانی بتوانند از ذهن خلاق و آفرینشگر شما با آثاری همچون جای خالی سلوچ و رمان بزرگ و جهانی کلیدر و نیز روزگار سپری شدهٔ مردم سالخورده ، نیرو بگیرند و اثری ماندگار بیافرینند و چنین است که در این خجسته روز تولد شما خوشحالیم که امکان و مفری ایجاد شده تا ما  برای قدر شناسی و ارج نهادن به تلاش و درک رنج های شما  - که طی سالیان دراز - برای نوشتن و آفرینش آثار جاودانهٔ خود  مبذول داشته اید ،  امروز بتوانیم اندکی با پیام  خویش و درج  جمله ای برای ابراز  تبریک ، و  اشتیاق و بیان میل خود به خواندن رمان های شما  ، حقِ مطلب را ادا کنیم  و بگوییم که  خواندنِ چندین بارهٔ رمان کلیدر  برای ما مشتاقان ، حلاوتی دلپذیر و خوشایندی ست که معرفت زا و فرهنگ پرور و پر از فضیلتِ انسانی و شناخت است . باشد که نام و شایستگی های جلیل  شما پیامی باشد برای دوستی  و یگانگی ایران و جهان و خاصه زادگاه شما  که بیهق احرار است و شهر و دیاری ست که شما را خوب  پرورده و به رس رسانده است .
با دلبستگی و تواضع   :
همشهریان و دوستان و مشتاقان شما که در ذیل همین پیام ، نام یکایک آنها آورده می شود که برخی با پیام کوتاه شادباش.، شما را همراهی می نمایند . با درود و نوید ،  
حسین خسروجردی
امرداد 1401 - سبزوار

اسامی پیام دهندگان به زاد روز میلاد نویسندهٔ بزرگ و ارجح ایران ، محمود دولت آبادی

از نامبردگان خواهشمندم که اگر دلنوشته و نکته ای برای استاد محمود دولت آبادی دارند  لطفا در یک یا دو جمله با ذکر نام و معرفی خود در  قسمت نظریات  صفحهٔ درج نمایید . با سپاس و  تشکر از حضور شایستهٔ فرهنگی - ادبی شما دلسپاران به این تشریک مساعی و زنده ستائی مفاخران والا و ارزشی ایران زمین:

1  امید برومندی  2  عبدالله باقری حمیدی  3  رضا حارث آبادی  4  فرزاد رمضانی بونش  5  حمید ابارشی  6 امیر مسکنی  7  عباس وفایی  8  الهه رامشینی  9  مهوش جعفری  10  کاظم دامغانی  11  محمود امیری  12  جواد دباغی مقدم  13 فرزانه فرهبُد  14  مهدی آذری  15  حسن کیقبادی  16  علی ششتمدی  17 محمد ایوبی  18  محمد اکبری  19. مهدی مقصودی  20  فرهاد شرقی  21  هادی زرقانی  22.امیر خسروجردی   23  سعید دارین 24. نسترن فرهبد  25. فاطمه خسروجردی  26  محمود حیطه  27. حسن دلقندی  28. فرهاد ترابی  29  موسی الرضای دانایی  30  سادن فرخی  31  گروه تاتر همفرم  32. کامیار غفاری  33  مصطفی حمیدی فر  34  میترا آسیایی  35.مهدی غفاریان  36 حسین غایبی  37  حسن خسروجردی  38 خانم شیرازی  39  یاسر کروجی  40  حسین عباس زاده  41  محمود رضا سلیمانی  42. وحید افتخار زادهٔ  43  وحید حسینی ایرانی 44   شهناز دیواندری  45  مرتضی قربانیون   46. علی براتی گچوان  47  امیر هادی بلوکی  48  رضا مولوی نیا  49. شریفهٔ علی آبادی 50  مهدی شهر آیینی  51  اعظم اسراری  52. سعید افکاری  53  مهسا خسروجردی  54  امیر عظیمیان  55  فاطمه کروجی  56  اسماعیل جوادی نیا  57. سهیل خسروجردی  58   اعظم مرادیان  59   سروش خسروجردی  60  توران مرادیان  61 نادر زارع  62 مهدی اقدسی  63  سودابه کروجی   64  مینا میر صادقی   65  زهرا عسلی  66 عفت خسروجردی  67  رضا کریمی  68  ناهید اعتصامی  69. ستاره کروجی  70  مرجان مرادیان  71  لیلی ملکانی  72  زهرا عسلی  73  رضا کروجی  74  علی اجنوردی  75.  مسعود مظفری  76  محمد سید آبادی  77   ستاره مهربان  78  علی رجبی  79  اعظم خسروجردی  80. ملیکا کروجی  81   زهره محمدی  82  گل ارغوان  83. رضا دلقندی  84  امیر برومندی  85. زهره سید آبادی  86  مرتضی صادقی  87  رضا تاج  88  حسن نجفی  89  طاهره احمدی  90  قاسم مالی  91  فاطمه برکه  .

عالیجناب  محمود دولت آبادی ،
نویسندهٔ والایِ قلب های مشتاقی که شما را مأوای دل و جان خود می دانند  و بدان می نازند و می بالند .
خواهشمندم اگر میسر و ممکن است  یک پیام صوتی کوتاه برای همشهریان و دوستان و مشتاقان داستان ها و رمان های خود ، ابراز بفرمایید .
با سپاس بی‌حد و درود و نوید به شما و خانوادهٔ بزرگوار و برومند شما  :
حسین خسروجردی

 امید برومندی / ملک بیداری:

مردم منطقه غرب خراسان شاید فقط بعد از شروع به کار فرودگاه جدید سبزوار که در بهمن ماه 1382افتتاح شد، امکان استفاده عمومی و بهره مندی از سفرهای هوایی در شهر و دیار خود را به دست آورده باشند، اما واقعیت اینجاست که سابقه برخورداری دیار سربداران از فرودگاه، به چندین دهه قبل از آن بر می گردد.

وبسایت فرودگاه سبزوار تاریخچه ساخت اولین فرودگاه این شهر را به چند دهه قبل در دوره پهلوی دوم برگردانده و نوشته فرودگاه قدیم سبزوار در سال 1333 در زمینی به مساحت103 هکتار با باندی خاکی به بهره برداری رسیده و در سال 1345 روکش باند آسفالت گردیده است.(منبع1)

اما به گواه مستندات مکتوب تاریخی که برای همگان قابل دسترسی است، سبزوار حتی یک یا دو دهه قبل از 1333 نیز دارای فرودگاه بوده به طوری که مردم قدیم این شهر خاطرات رفت و آمد بعضی هواپیماها و نیز بمب انداختن در فرودگاه سبزوار توسط روس ها را در شهریور 1320 و در جریان جنگ جهانی دوم و آخرین روزهای حکومت پهلوی اول به یاد دارند. 

هر چند از شواهد و قراین چنین بر می آید که فرودگاه قدیم سبزوار بیشتر کاربردی نظامی داشته، اما به هرحال به خاطر وجود همان فرودگاه، سابقه حضور این شهر در نقشه شهرهای فرودگاهی ایران دست کم به هشتاد سال گذشته یا با کمی اغماض به یک قرن قبل بر می گردد.

البته اگر از جایگاه با اهمیت سبزوار در آن سالها در منطقه شمال شرق ایران خبر داشته باشیم، از برخورداری هشتادساله این شهر از فرودگاه تعجب نمی کنیم. چرا که سبزوار در آن سالها در کنار مشهد، بجنورد، بیرجند، تربت حیدریه، قوچان و گناباد یکی از 7 شهرستان اولیه استان خراسان بزرگ محسوب می شد که در تقسیمات کشوری 1316 به رسمیت شناخته شدند و شهرستان های کاشمر و نیشابور 13 سال بعد یعنی در سال 1329 به نقشه استان خراسان بزرگ اضافه شدند.(منبع2) سبزوار همچنین در آن زمین یکی از مراکز مهم جمعیتی، تجاری، بهداشتی و درمانی و سیاسی و اداری غرب خراسان بود. 

وجود بیمارستان حشمتیه قدیمی ترین بیمارستان مدرن خراسان بزرگ با قدمت بیش از یک قرن در سبزوار، برخاستن ادیب و سیاستمدار صاحب نامی نظیر دکتر غنی از سبزوار، مرکزیت تجاری این شهر و ارتباطات بازرگانیش با مناطق دور و نزدیکی در کشور و حتی در ترکمنستان و ... بخشی از دلایلی است که اهمیت سبزوار را در سالهای ابتدایی قرن پیشین به اثبات می رساند. بنابراین دور از ذهن نیست که کسانی برای ساخت فرودگاه و پایگاه نظامی در این شهر سرمایه گذاری کرده باشند. 

در ادامه این گزارش نگاهی می اندازیم به برخی مستندات تاریخی موجود درباره حوادث و وقایعی که فرودگاه قدیم سبزوار در سال 1320 تجربه کرده است.

رضا سلیمانی نوری خراسان پژوه معاصر در وبسایت شهرآرا نیوز طی مطلبی تحت عنوان «اشغال سرخ» که در مرداد 1398 منتشر شده است، اتفاقات فرودگاه قدیم سبزوار را وقایع شهریور 1320 به شرح زیر تعریف می کند:

شهادت فرمانده نیروی هوایی خراسان
بند شماره 8 نامه 9 ماده‌ای سرتیپ کازان درباره تحویل هواپیماهای فرودگاه مشهد به لشگر شوروی بود، این امر مورد موافقت برخی افسران آزاده در مشهد قرار نگرفت. پس از صدور اعلامیه ترک مقاومت، سرگرد داراب میرزا جهانسوزی، فرمانده هنگ هوایی نوپای خراسان، تلاش کرد تا ضمن انتقال هواپیماهای سالم به فرودگاه فرعی طرق، کلیه اسناد محرمانه را جمع آوری و به سوی تهران حرکت کند. غلامحسین بقیعی در این باره روایت کرده است:« جهانسوزی که فرودگاه طرق را برای اختفای هواپیماها مناسب نیافت، تصمیم به انتقال هواپیماها به سبزوار گرفت. 3 فروند از این هواپیماها در فرودگاه فرعی واقع در جنوب سبزوار فرود آمدند، یک فروند در کاشمر و یک فروند نیز در عباس آباد به زمین نشستند. یکی از هواپیماهای مستقر در فرودگاه سبزوار بر اثر بمباران هوایی روس‌ها منهدم شد. جهانسوزی از سبزوار به وسیله اتومبیل به کاشمر رفت تا هواپیمای فرود آمده در کاشمر را به سبزوار بیاورد. وی موفق شد هواپیما را در روستای خسروآباد سبزوار به زمین بنشاند اما وقتی خواست از خسروآباد به سمت تهران پرواز کند، لحظاتی پس از پرواز، هواپیما سقوط کرد و آتش گرفت و جهانسوزی و همراهش استوار فلاحی بر اثر این سانحه کشته شدند. » (منبع3)

مورخ برجسته سبزواری مرحوم محمود بیهقی نیز در جلد دوم کتاب دایرة المعارف بزرگ سبزوار به پژوهشی جالب در خاطرات شفاهی مردم قدیم این شهر از ایام جنگ جهانی دوم و اشغال سبزوار توسط روس ها پرداخته است که در میان خاطرات نقل شده از مردم این شهر اشارات متعددی به فرودگاه قدیم و بمب باران آن در آن سالها شده است. (منبع4) در سطرهای زیر نگاهی به این اشارات می اندازیم:

اخوان گفت: در شهریور 1320 پس از ظاهر شدن دو هواپیما بر روی آسمان شهر سبزوار که به دنبال هواپیمای آمده شده به فرودگاه سبزوار بودند و با انداختن بمب و متلاشی کردن آن، اعلامیه هایی پخش کردند که آلمانی ها در دستگاه های شما نفوذ کرده اند و ما برای بیرون راندن آن ها آمده ایم، ارتش روسیه نیز به سبزوار وارد شد، خیلی از مردم از شهر فرار کردند و آن ها که ماندند کمتر در کوچه و بازار ظاهر شدند.... (صفحه 188)

دواچی: 
صبح پیش از آفتاب سوم شهریور 1320 با صدای غرش هواپیما پدرم از خواب جست و ما را هم بیدار کرد و گفت بیایید طیاره ها را تماشا کنید. دیدم دو فروند هواپیما دوباله در آسمان ظاهر شدند. اطلاعیه هایی بر زمین ریختند و بعد هم به فرودگاهی که در جعفر آباد بود رفتند و بمبی انداختند. همه محو تماشای هواپیما شدند. بچه ها فکر می کردند کفترند، مردم ترسیدند و فرار کردند... (صفحه 189)

حاج محمد علی حسین بیهقی: 
در 3 شهریور 1320 شمسی، بدون مقدمه قشون شوروی با مهمات جنگی و ایرپلاین (airplane) (فرانسوی در معنای هواپیما) به سبزوار وارد، ابتدا روز اول سه ایرپلان آمد، سه چهار بمب در بیرون شهر انداخت، یک هواپیمای ایران در محل باشگاه بود، آتش زد و رفت و فردای آن روز قشون وارد شد در حدود دو سه هزار نفر بودند... (صفحه 192)

خاطرات محمود بیهقی:
پس از آن که دو فروند هواپیمای روسی اعلامیه هایی را بر روی شهر سبزوار مبنی بر اینکه ما برای ببیرون راندن کارشناسان آلمانی از ایران، آمده ایم و به مردم ایران کاری نداریم و همکاری شما را خواهانیم پخش کردند، بر اثر حمله قوای متفقین به تهران، هواپیمایی که بعداً می گفتند راننده اش «خلبانش» خان منوچهری اهل فریومد بوده با هواپیما به سبزوار می آید و در فرودگاه قدیم صالح آباد می نشیند. هواپیماهای روسی که به این موضوع پی بردند، در فرودگاه سبزوار، آن هواپیما را آتش زدند. بچه های فضول همشهری و سایر بچه های تا 90 سال! هم برای دیدن آن می رفتند و البته یک تنی را که می خواست از آهن پاره های هواپیما استفاده کند، کشت و چند نفری هم صدمه دیدند...(صفحه 194)

بنابر همه آنچه در این چند سطر از نظر گذشت، اینک جای سئوالات متعددی در ذهن هر مخاطب علاقه مندی به تاریخ سبزواربزرگ پیش می آید که آیا از فرودگاه قدیم سبزوار که شاهد چنین رویدادهایی در زمان جنگ جهانی دوم بوده، امروز آثار و ابنیه ای باقی است که ارزش تاریخی و گردشگری داشته باشند؟ همچنین با توجه به اینکه یکی از روسای پیشین فرودگاه سبزوار در مصاحبه ای خبری از وجود برخی تجهیزات و وسایل قدیمی در فرودگاه قدیم سبزوار خبر داده بود که ارزش موزه ای دارند، این سئوال مطرح می شود که تکلیف و سرانجام آن وسایل و تجهیزات ارزشمند قدیمی به کجا انجامید؟ آیا امکان اهدای آن تجهیزات قدیمی به موزه شهر سبزوار یا به نمایش گذاشتن آن ها در نمایشگاهی دائمی در فرودگاه جدید این شهر وجود دارد؟ 

در همین رابطه علی اصغر روشن بین رئیس پیشین فرودگاه سبزوار طی مصاحبه ای با اسرارنامه گفته بود: «دو عدد  (رَک اِن دی بی) (کنسولات و تجهیزات فنی که به حرکت هواپیما ها جهت می دهند)در محل فرودگاه قدیم داریم که یکی از دوستان و همکاران شرکت فرودگاه ها در تهران که از وجود این تجهیزات در فرودگاه سبزوار با خبر بود، یک مرتبه از ما خواست: آن رَک های اِن دی بی را به خوبی نگه داری کنیم تا به موزه شرکت فرودگاه ها در تهران انتقال داده شود. ولی من به او گفتم، به تهران نمی دهیم و انشالله خودمان در فرودگاه یا موزه های سبزوار به نمایش می گذاریم. ضمناً علاوه بر آن، (این دی کی شن)، آمپرها یا موتوربرق های قدیمی که متعلق به دهه 30 و 40 بوده نیز در فرودگاه قدیم سبزوار وجود دارد.» (منبع5)

به نظر می رسد از جهت ارزش تاریخی و هویتی که فرودگاه قدیم سبزوار برای غرب خراسان دارد، ضروری است اصحاب رسانه این شهر پیگیر همه موضوعات مربوط به آن از جمله ابنیه و تجهیزات قدیمی آن باشند.

منابع: 
1- وبسایت فرودگاه سبزوار
2- وبسایت اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی
3- وبسایت شهرآرا نیوز 
4- دایرة المعارف بزرگ سبزوار / به قلم محمود بیهقی / جلد دوم / صفحات 188 تا 194

5- پایگاه خبری اسرارنامه 

گفتنی است این مطلب در تیرماه 1401 برای اولین بار در نشریه ملک بیداری منتشر شد.

نشست مشترک دوسالانه هیأت امناء موسسه آبادانی دیار سربداران و هیات مدیره آن صبح پنجشنبه 9 تیر 1401 در محل دفتر امام جمعه سبزوار تشکیل شد.

به گزارش امید سبزوار، در این نشست فرایند های اداری پیچیده 10 سال اخیر برای ایجاد و راه اندازی منطقه ویژه  اقتصادی سبزوار توضیح داد شد و با اعلام آخرین پیشرفت های حاصل شده، از همه مدیران دلسوز شهری دعوت به عمل آمد بزودی آماده افتتاح و آغاز به کار این پروژه سرنوشت ساز اقتصادی در شمال شرق کشور باشند.

مشاور هیات امنا و هیات مدیره موسسه آبادانی دیار سربداران در امور منطقه ویژه اقتصادی و مدیر عامل قبلی این موسسه با اشاره به طی شدن همه مراحل اداری و قانونی تاسیس منطقه ویژه اقتصادی سبزوار و فراهم آمدن زیرساخت های لازم برای راه اندازی فاز اول این پروژه، گفت: هم اکنون آمادگی جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی در این طرح وجود دارد که شایسته است با توجه به اهمیت این پروژه، افتتاح آن با حضور مقامات عالی کشور اتفاق بیافتد.

همچنین در این جلسه با بیان اینکه موسسه آبادانی دیار سربداران در مطالعات کارشناسی طرح جامع و طرح تفصیلی منطقه ویژه اقتصادی سبزوار همه دوراندیشی های لازم را به عمل آورده و در طول چند سال اخیر تمام زیرساخت های ضروری این پروژه را در منطقه زعفرانیه فراهم نموده است، عنوان شد: یکی از محورهای مهمی که قرار است در منطقه ویژه اقتصادی سبزوار مورد توجه قرار بگیرد، در بحث صنایع خودرو سازی است و اتفاقا اردیبهشت ماه سال گذشته برای اولین بار در تاریخ 43 ساله انقلاب اسلامی ایران شاهد حضور عالی ترین مدیران صنعت خودروسازی کشور در سبزوار بودیم که در نتیجه بازدید آن ها از زیرساخت های فاز اول منطقه ویژه اقتصادی سبزوار و انجام بررسی های کارشناسی، قرار شد صنایع مرتبط با خودروسازی یکی از اولویت های فعالیت این منطقه باشد.

در بخش دیگری از این جلسه اعضا، با توجه به اظهارات غیر منصفانه، غیر کارشناسی و نادرستی که اخیراً توسط یکی از مسوولین قضایی سبزوار علیه موسسه آبادانی دیار سربداران مطرح شده است، درباره ضرورت اطلاع رسانی به نخبگان جامعه و عموم مردم و اعاده حیثیت از این موسسه خوشنام مردمی و جهادی به بحث و تبادل نظر پرداختند.

در این بین برخی از اعضا با تایید روند فعالیت بی هیاهو و چراغ خاموش موسسه در طول سالهای گذشته، این سیاست را برای پرهیز از گرفتار شدن در دام حاشیه ها و دوری از حساسیت های منطقه ای و جناحی و تمرکز حداکثری بر مهمترین اهداف توسعه ای شهرستان روشی صحیح و هوشمندانه ارزیابی کردند و همچنان خواستار ادامه همین روند و بی اعتنایی به جوسازی های مغرضانه و ناآگاهانه ضد توسعه شدند.

اما اکثریت قاطع اعضای جلسه در نهایت به این نتیجه رسیدند که با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری در رابطه با لزوم جهاد تبیین و نیز با سپری شدن مراحل حساس در کار تاسیس منطقه ویژه اقتصادی  سبزوار، اینک زمان تغییر رویکرد موسسه در زمینه اطلاع رسانی فرا رسیده تا بدین ترتیب با آگاه سازی اذهان عمومی جامعه از اقدامات ارزشمند انجام شده، هم باعث امیدواری اجتماعی مردم و هم برطرف شدن برخی سوءتفاهمات و یا غرض ورزی های عمدی در مسیر توسعه سبزوار گردد.

گفتنی است در این جلسه نمایندگان سبزوار در مجلس شورای اسلامی نیز دعوت شده بودند که علی اصغر عنابستانی شخصا حضور یافت و آقای طزری نیز به نمایندگی از دفتر بهروز محبی در این جلسه شرکت کرد.

✍️ علی نورآبادی

در هفته های اخیر گذشته موسسه آبادانی دیار سربداران ویژه نامه ای منتشر کرد که در آن همه فعالیت ها و اقداماتش را در سه دهه گذشته تشریح کرده بود. بعد از انتشار این ویژه نامه، رئیس دادگستری سبزوار نشست خبری گذاشت و باز هم درباره موسسه آبادانی دیار سربداران سخنانی بیان کرد. هر دوی اینها ادعاهایی مطرح کردند که ما نمی دانیم کدام یک درست تر و دقیق تر است. درست و نادرست بودن این ادعاها تنها بعد اعلام نتیجه بررسی های مراجع ذیصلاح مشخص خواهد شد و باید تا آن زمان صبر کنیم. اما درباره این مسئله چند نکته قابل تامل وجود دارد:

1- اشتباه نشود این یادداشت نه در دفاع از موسسه آبادانی است و نه در پی حمایت از تخلفات احتمالی صورت گرفته. حرف این یادداشت، حرف دیگری است؛ حرف ما درباره نحوه مواجهه با این مسئله است.

2- هر موسسه یا بنگاه اقتصادی ممکن است تخلفاتی کرده باشد و کدام شرکت و بنگاه است که اشکالات و یا اشتباهاتی نداشته باشد. اما نحوه برخورد با این تخلفات و اشکالات نیز مهم است. موسسه آبادانی هم مانند دیگر شرکت ها و موسسات اگر اشکالات یا تخلفاتی داشته است باید در فضایی آرام و در مسیر قانونی به آن اشکالات و تخلفات رسیدگی  و نتیجه را برای مردم اعلام شود و هیچ نیاز به این همه هیاهو و جنجال در رسانه ها و فضای مجازی نیست. در سال هایی که به نام رونق و حمایت از تولید نامگذاری شده است مسئولان قضایی شهرستان هم باید در برخورد با موسسات اقتصادی و واحدهای تولیدی باید به گونه ای عمل کنند که موجب توقف و تعطیلی آن بنگاه نشود. مسئولان دادگستری سبزوار، مواظب باشند که بر خلاف این مسیر اصلی و سیاست کلی حرکت نکنند و به بجای باز کردن و احیای واحدهای تولیدی، زمینه بستن و تعطیلی آنها را فراهم نکنند.

3- نمی دانیم رئیس دادگستری سبزوار به دنبال چیست؟ و یا چه نیتی دارد؟ اگر جناب سیدی به فکر حل اشکالات موسسه و رسیدگی به تخلفات آن است اما آیا مسیر درستی را برای رسیدن به نتیجه انتخاب کرده است؟ همین که یک پرونده تخصصی و حقوقی به جای رسیدگی در محکمه قضایی در اینستاگرام و فضای مجازی بالا و پایین می شود، نشان می دهد که او مسیر صحیحی را برای رسیدن به نتیجه انتخاب نکرده است.

4- مگر مقام معظم رهبری و مسئولان عالی قضایی بارها تاکید نکردند تا زمانی که تخلفی اثبات نشده و حکم قطعی برای کسی _ فرقی نمی کند هر شخص حقیقی یا حقوقی- صادر نشده است اتهام زنی نکنید و چیزی اعلام نشود؛ حال چگونه است که رئیس دادگستری سبزوار که مخاطب نخست این تاکیدات  است خلاف این مسئله عمل می کند و در حالی که پرونده ای هنوز در حال رسیدگی است، آن را نه تنها به رسانه ها بلکه به فضای مجازی نیز کشانده و موجب هیاهو و جنجال های بیهوده شده است. قطعا هر پرونده حقوقی و قضایی در فضای آرام و سالم بهتر به نتیجه می رسد تا در فضای مسموم و ناسالم. بهتر است جناب سیدی خیلی «اینستاگرام زده» نشود و  از فضای مجازی پای در فضای واقعی بگذارد. 

5- کاش رئیس دادگستری سبزوار همانقدر که به فکر موسسه آبادانی است کمی هم به فکر اطاله دادرسی ها و طولانی بودن رسیدگی به پرونده ها باشد که مردم را به ستوه آورده است. مردم برای یک پرونده باید کفش آهنی بپوشند و یک سال و دو سال و حتی بیشتر از این اداره به آن اداره و از این شعبه به آن شعبه بدوند تا شاید به نتیجه برسند. یک نمونه اش همین پرونده موسسه آبادانی است که چندین ماه است دفاتر موسسه پلمپ شده و پرونده به شعبه کیفری رفته است اما هنوز هیچ خبری نیست و معلوم هم نیست که تا کی طول بکشد. و یا کاش رئیس داگستری سبزوار کاری برای کاهش حجم پرونده ها در دادگستری بکند و یا اقدامی برای کاهش هزینه های کمرشکن دادرسی انجام دهد. 

6- بزرگترین و موفق ترین موسسات اقتصادی و بنگاه های تولیدی را نیز با یک حکم پنج خطی می شود پلمپ و تعطیل کرد اما راه اندازی یک موسسه یا واحد تولیدی کوچک، دهها حکم و مجوز می خواهد و سالها طول می کشد. در حالی که این روند دقیقا باید  برعکس باشد. یعنی دو سه روزه بتوان مجوز گرفت و یک فعالیت اقتصادی را شروع کرد اما تعطیلی یک بنگاه اقتصادی و واحد تولیدی به این راحتی ها نباشد. مسئولان دادگستری سبزوار خودشان را به جای سرمایه گذار و تولیدکننده بگذارند، آیا برای شروع یک فعالیت اقتصادی و واحد تولیدی نیز به این سرعت مجوز می دهند و حکم صادر می کنند؟

7- و خلاصه کلام این که، مسئولان و بویژه رسانه های سبزوار به جای این جنجال های مجازی و پرداختن به حاشیه ها با همفکری و همکاری باید برای حل مشکلات اساسی و اولویت های شهرستان تلاش کنند. مسئولان و رسانه های شهرستان با همفکری و تعامل باید برای به نتیجه رسیدن طرح های نیمه تمام شهرستان تلاش کنند. مسئولان و رسانه های سبزوار با همفکری و تعامل بیشتر باید برای راه اندازی هر چه زودتر منطقه ویژه اقتصادی تلاش کنند؛ منطقه ای که بازارهای هدف آن جمعیت 400 میلیونی کشورهای شرقی و آسیای میانه است. مسئولان و رسانه های شهرستان باید با همفکری و تعامل بیشتر برای به نتیجه رسیدن هر چه زودتر طرح حیاتی راه آهن سبزوار تلاش کنند. نخستین و مهم ترین آسیب این حاشیه سازی ها و جنجال های مجازی، فراموشی و غفلت مسئولان از مسائل اساسی و اولویت های شهرستان است و این گناه بزرگی است./ شنبه 4 تیر 1401/