ویژه نامه عملکرد موسسه آبادانی دیار سربداران در طول 3 دهه از فعالیت این تشکل مردم نهاد موفق و تأثیرگذار در سبزوار و شمال شرق ایران منتشر شد.

به گزارش پایگاه خبری امید سبزوار، آشنایی با فعالیت های موسسه آبادانی دیار سربداران از آن جهت حائز اهمیت است که این موسسه اولین تشکل مردمی غیرانتفاعی (عام المنفعه) در ایران است که توانسته پروژه های بزرگ و با اهمیتی را که تا قبل از این فقط توسط دولت ها انجام می شد، در شهر سبزوار با همت و سرمایه مردمی اجرا کرده و به بهره برداری برساند.

در همین راستا یکی از مهمترین دستاوردهای این موسسه ساخت فرودگاه سبزوار و تحویل آن به دولت است که تا پیش از آن، هیچ نمونه دیگری از ساخت فرودگاه توسط بخش خصوصی در ایران وجود نداشت. همچنین این موسسه با مدیریت، برنامه ریزی و همکاری مستقیم و غیرمستقیم در پروژه های مهم دیگری نظیر احداث راه آهن، احیای اراضی موات ریگ منزل، طرح ساماندهی مشاغل مزاحم شهر سبزوار، ایجاد شهرک اندیشه و ... در طول این سه دهه همواره به عنوان یکی از موفق ترین سازمان های مردم نهاد کشور در غرب خراسان و منطقه سبزوار بزرگ فعالیت کرده است.

در حال حاضر نیز موسسه آبادانی دیار سربداران پروژه مهم و سرنوشت ساز منطقه ویژه اقتصادی سبزوار را در دست پیگیری دارد که هم اکنون این پروژه به مراحل پایانی خود نزدیک شده تا انشاالله مردم غرب خراسان شاهد ثمربخشی یکی از بزرگترین پروژه های اقتصادی شمال شرق ایران در شهر و دیار خود باشند.

در ادامه می توانید فایل کامل این نشریه را با عنوان چکیده ای از سه دهه پایمردی به صورت PDF مطالعه کنید:

دریافت فایل PDF ویژه نامه دستاوردهای موسسه آبادانی دیار سربداران (روی اینجا کلیک کنید)

بیش از 4 دهه است که نام دکتر علی شریعتی فرزند شایسته سبزواربزرگ و از بزرگترین مشاهیر ملی غرب خراسان که از خطه فرهنگ پرور مزینان برخاست و شهرتی جهانی پیدا کرد، بر یکی از مهم ترین و طولانی ترین خیابان های پایتخت ایران می درخشد.

در این مطلب به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد درگذشت دکتر شریعتی، چگونگی نامگذاری خیابان مهمی به اسم او به پیشنهاد آیت الله طالقانی را در پایتخت ایران بررسی می کنیم:

در زمان انقلاب مردم اسامی شخصیت‌های تاریخی مورد علاقه خود را بر خیابان‌ها و میادین اصلی شهری می‌نوشتند و در شعارهای راهپیمایی‌ها (از جمله میدان شهدا و چهارراه مصدق) نیز آن را تکرار می‌کردند. بعد از پیروزی انقلاب از‌ آنجا‌ که مسئولیت نامگذاری خیابان‌ها بر‌ عهده شهرداری تهران است، در همان روزهای اول تصدی اداره شهر تهران، شورایی از فعالان گروه‌های اجتماعی ملی - اسلامی دوران انقلاب زیر نظر خسرو منصوریان، معاون امور اجتماعی و رفاه شهرداری تهران، تشکیل شد که به کار نامگذاری معابر شهری نظارت داشت.

محمد توسلی، اولین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی درباره چگونگی رسیدن به نام دکتر شریعتی گفته است، خیابان قدیم شمیران را مردم در جریان راهپیمایی‌های تاسوعا و عاشورا به نام آیت‌الله طالقانی نام‌گذاری کرده بودند. اما در شورای نامگذاری ضوابطی وجود داشت از جمله اینکه فقط نام افرادی می توانست انتخاب شود، که زنده نباشند، در حالیکه آیت الله طالقانی در آن زمان هنوز در قید حیات بودند. بنابراین از طرف شورای نامگذاری این موضوع به صورت حضوری با آیت‌الله مطرح شد. ایشان ضمن تأیید ضوابط مذکور از پیشنهاد نام دکتر شریعتی به مناسبت موقعیت «حسینیه ارشاد» در این خیابان به گرمی استقبال کردند. بعد از درگذشت مرحوم طالقانی در ١٩ شهریور سال ١٣٥٨ خیابان تخت‌جمشید سابق به نام ایشان نامگذاری شد. امروز نام جاده قدیم شمیران، خیابان کوروش، خیابان دکتر علی شریعتی است.

نگاهی به خیابان شریعتی تهران:

خیابان دکتر علی شریعتی (با نام پیشین جاده قدیم شمیران و خیابان کوروش کبیر) یکی از خیابان‌های مهم و طولانی شهر تهران است که جهتی جنوبی - شمالی دارد. این خیابان پیش از انقلاب، خیابان کورش کبیر نام داشت. پس از انقلاب نام این خیابان به نام علی شریعتی، نویسنده و پژوهشگر ایرانی که در حسینیه ارشاد واقع در این خیابان سخنرانی‌های فراوانی داشت، تغییر کرد.

این خیایان قدیمی‌ترین جاده ارتباطی تهران به پهنه شمیران و قصران به‌شمار می‌آید و امتداد آن در زمان قاجار، دارالخلافه را به منطقه شمیران در شمال تهران وصل می‌کرده‌است. ابتدای جنوبی این خیابان که در گذشته (تا اواخر قاجار) دروازه شمیران بوده، امروزه پیچ شمیران در خیابان انقلاب محسوب می‌شود و تا میدان قدس امتداد می‌یابد. این خیابان عملکردهای تجاری و خدماتی در طیف وسیعی از مقیاس محلی تا شهری را در خود جای داده‌است.

ایستگاه‌های متروی شریعتی، قلهک، قیطریه و تجریش در این خیابان قرار دارند.

برخی مکان‌های مهم در این خیابان از شمال به جنوب عبارتند از:

مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران (بولینگ عبدُه)
باغ قلهک
بیمارستان ایرانمهر
بیمارستان مفید
حسینیه ارشاد
پارک شریعتی (پارک کوروش)
موزه رضا عباسی
دانشگاه خواجه‌نصیر
بوستان اندیشه
ساختمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
بیمارستان پاسارگاد

خیابان شریعتی  که از طولانی ترین خیابان های ایران است، در مسیر خود از مناطق شهرداری ۱، ۳، ۴ و ۷ تهران عبور می‌کند.

منابع:

1- خبرگزاری ایسنا

2- ویکی پدیا

قسمت دوم

منطقه بیهق که امروزه با عنوان سبزوار از آن یاد می شود، در برخی از دوره ها مانند ساسانیان و سده های میانه جایگاه مهمی در داد و ستدهای تجاری در میان شهرهای خراسان و به ویژه در کنار شاهراه تجاری خراسان - ری داشته است. تاریخ نوشته های جغرافیایی و از آن میان احسن التقاسیم، در قرن چهارم هجری (10میلادی)، از سبزوار و خسروجرد به عنوان دو شهرک آباد در ناحیه بیهق یاد می کنند که هر دو در کنار راه واقع اند و این راه همان است که مقدسی از آن با عنوان جاده ری نام می برد.

در دوره قاجار شهر سبزوار مرکز ناحیه ای بود که در قدیم به بیهق موسوم بود. گزارش ها و شواهد و قراین نشان می دهند سبزوار در طول دوره قاجاریه وضعیت یکسانی را تجربه نکرده است. شیروانی که گزارش خود را در دهه های آغازین حکومت قاجار نوشته از آبادانی ناحیه سبزوار «قدیم الایام» می گوید و خرابی و ویرانی آن را از زمان حمله ازبکان در زمان شاه عباس اول می داند. او با بیان این مطالب به ویرانی و خرابی سبزوار در اوایل دوره قاجار اشاره می کند.

کرزن که در اواخر عصر ناصری از سبزوار دیدن کرده رونق بی سابقه تجارت در سبزوار را مربوط به چند سال قبل از ورودش به آنجا می داند و از کلمه «اخیراً» برای زمان رونق تجارت در سبزوار استفاده می کند. سیاح محلاتی و عین السلطنه که در عصر ناصری و مظفری از سبزوار دیدن کرده اند، آن را «آباد و بزرگ» و دارای بازاری «معمور، طولانی» با «دکاینی زیاد» وصف می کنند. این گزارش ها و سایر اخباری که به تفصیل در گفتار «گسترده ارتباطی و تجاری سبزوار» در پژوهش حاضر ذکر شده است، نشان از دگرگونی وضع تجارت سبزوار در اواخر دوره قاجار دارد. 

برگرفته شده از مقاله واکاوی نقش تجاری سبزوار در دوره قاجار به قلم دکتر فاطمه احمدوند و دکتر یعقوب تابش

تعداد مسافران جابه جا شده از طریق پروازهای فرودگاه سبزوار در اردیبهشت 1401 با رشد 59 درصدی نسبت به اردیبهشت سال 1400 مواجه بوده است.

به گزارش امید سبزوار و بر مبنای اطلاعات مندرج در صد و پنجاهمین شماره از ماهنامه آماری شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران، در اردیبهشت 1401 فرودگاه سبزوار با انجام 18 پرواز، مجموعاً 1686 نفر مسافر و 13064 کیلوگرم بار را جا به جا کرده است، در حالیکه همین فرودگاه در اردیبهشت سال 1400 با انجام 18 پرواز، فقط 1059 نفر مسافر و 7942کیلوگرم بار را جابه جا کرده بود و بنابراین تعداد پروازهای فرودگاه سبزوار در اردیبهشت سال جاری نسبت به اردیبهشت سال قبل بدون تغییر ماند اما از لحاظ میزان جابه جایی مسافر 59 درصد و از لحاظ میزان جابه جایی بار 64 درصد رشد را نسبت به سال قبل تجربه کرده است.

همچنین عملکرد تنها فرودگاه غرب خراسان رضوی در اردیبهشت 1401 نسبت به فروردین ماه همین سال نیز با رشد خوبی مواجه بود به طوری که 29 درصد رشد در تعداد پروازها و 31 درصد رشد در تعداد مسافران و 18 درصد رشد را در میزان بار جا به جا شده، نسبت به ماه قبل در کارنامه خود ثبت کرده است.

گفتنی است این رشد مسافران و بار جا به جا شده در فرودگاه سبزوار در اردیبهشت 1401 در حالیست که فرودگاه بجنورد مرکز استان خراسان شمالی که نزدیک ترین فرودگاه مسافری به فرودگاه سبزوار است، در اردیبهشت امسال با انجام 26 پرواز تنها 1256مسافر به همراه 9224 کیلوگرم بار را جا به جا کرده است. یعنی علی رغم انجام پروازهای بیشتر در فرودگاه بجنورد اما مسافر و بار جابه جا شده در تنها فرودگاه خراسان شمالی، به طور محسوسی کمتر از فرودگاه سبزوار در غرب خراسان رضوی بوده است.

متوسط مسافر و بار جا به جا شده در فرودگاه سبزوار طی دومین ماه از سال جاری، 94 نفر مسافر و 726 کیلوگرم بار برای هر پرواز بوده از این بابت تنها فرودگاه غرب خراسان رضوی از بین 53 فرودگاه کشور، جایگاه هفدهم «میانگین جا به جایی مسافر» را به خود اختصاص داده است و از آنجایی که هواپیماهایی که در فرودگاه سبزوار نشست و برخاست دارند، در گروه هواپیماهای 100 نفره هستند، میانگین 94 نفر مسافر هر پرواز فرودگاه سبزوار، نشان دهنده ضریب اشغال بالای صندلی ها و در نتیجه سود ده بودن پروازها برای شرکت های هواپیمایی است.

بر مبنای همین گزارش، هیچیک از پروازهای فرودگاه سبزوار در اردیبهشت 1401 ابطال نشده است.

فرودگاه سبزوار همچنین در اردیبهشت سال جاری علاوه بر 18 پرواز مسافری، میزبان 10 پرواز غیرمسافری نیز بوده است.

در روزهای اخیر طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی سبزوار در نشست شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی ایران به ریاست دکتر مخبر معاون اول رئیس جمهور به تصویب رسید.

تاسیس منطقه ویژه اقتصادی سبزوار، گام مهمی در راستای احیای نقش تاریخی این شهر به عنوان مرکز تجاری و بازرگانی مهم شمال شرق ایران محسوب می شود. نقشی که می توان یک نمونه بارز آن را در دوره قاجار مشاهده کرد که کالاهای مختلفی نظیر پنبه، خشکبار، فرش، نوغان، ابریشم و ... از نقاط و دور و نزدیکی از شرق و مرکز و شمال کشور به بازار سبزوار آورده می شد و از سبزوار به سایر نواحی و بعضا حتی به خارج از مرزهای ایران آن روزگار صادر می شد.

 امروز هم به نظر می رسد کهن شهر سبزوار با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی و ارتباطی خوبی که دارد و در واقع در گرانیگاه مواصلاتی خراسان و شمال شرق ایران واقع شده است و همه امکانات حمل و نقل هوایی، بزرگراهی و جاده ای و ریلی (در دست احداث) در این شهر فراهم آمده است، دیار سربداران آماده جهشی به مراتب بیشتر از دوره های تاریخی خود در زمینه شکوفایی تجاری و اقتصادی است.

به همین مناسبت پایگاه خبری امیدسبزوار در این پست و پست های بعدی طی چند قسمت با استناد به منابع معتبر تحقیقی، به بررسی بازار پر رونق سبزوار در یکی از دوره های تاریخی این شهر طی عصر قاجار می پردازد:

واکاوی نقش تجاری سبزوار در دوره قاجار

نویسندگان: 

1- دکتر یعقوب تابش، ستادیار گروه تاریخ دانشگاه حکیم سبزواری

2-دکتر فاطمه احمدوند، استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسالمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)قزوین 

منطقه سبزوار که در گذشته به بیهق معروف بود، همواره به عنوان مکانی پر اهمیت در کنار شاهراه تجاری فرهنگی خراسان مطرح بوده است. تردد از سبزوار افزون بر مقاصد زیارتی و اداری، هدف تجاری هم داشت، چنانکه سبزوار در اواخر دوره قاجار به شهری محوری در زمینه داد و ستد داخلی و خارجی تبدیل شد. 

در نیمه اول قاجاریه حکومت به مسئله امنیت و بازسازی زیرساخت های ارتباطی که از مقدمات ضروری تجارت هستتند توجهی نداشت. در این زمان شبیخون ترکمن ها و خرابکاری های کارگزاران حکومتی از موانع اصلی توسعه تجارت در سبزوار بودند. چند سال بعد از جلوس ناصرالدین شاه حکومت مرکزی تا حدودی تدابیر آبادگرانه را سرلوحه کار خود قرار داد و روس ها بعد از انعقاد قرارداد آخال با سرکوب ترکمن ها در آسیای میانه امنیت را به وجود آوردند. این شرایط و اراده روس ها برای بهره برداری تجاری از مناطق شمالی ایران، زمینه رشد تجارت داخلی و خارجی را در سبزوار فراهم کرد، به طوری که هم تولیدات خام بومی و هم تجارت منطقه ای و خارجی افزایش یافت. 

امتیاز شورای عالی مناطق آزاد به سبزوار

میلاد کلاته/ طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی سبزوار در جلسه شورای عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی کشور به منظور جذب سرمایه های داخلی و خارجی و از بین بردن بیکاری در شهرستان سبزوار به تصویب رسید. به گزارش خراسان رضوی، با توجه به نقشی که مناطق ویژه و آزاد اقتصادی در افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال در کشور دارند، در سال‌های 89 و 90 مجوز تاسیس یک منطقه ویژه اقتصادی در سبزوار توسط هیئت دولت و شورای نگهبان صادر شد و در طول 10 سال گذشته برخی فعالیت های زیرساختی اجرای این پروژه انجام شد. روزنامه خراسان در سال‌های اخیر طی گزارش هایی   به موضوع منطقه ویژه اقتصادی سبزوار  پرداخته است،چراکه افزایش سرمایه‌گذاری ، راه‌اندازی کارخانه‌های متعدد در قلب منطقه ویژه اقتصادی می‌تواند از مشکلات بیکاری خانواده‌های سبزواری بکاهد. 

طرح ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سبزوار در ۲۷ بهمن سال ۱۳۸۹ به دولت ابلاغ و در ۲۰ اسفند سال ۱۳۹۰ توسط دولت تصویب شد. این طرح مدتی بعد توسط شورای نگهبان نیز به تایید رسید و از آن زمان نهاد مسئول این منطقه درحال انجام اقدامات زیرساختی لازم برای راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی سبزوار است و این پروژه اکنون با دریافت تاییدیه‌های لازم و رفع مشکلات زیست محیطی در مسیر اجرایی قرار گرفته است که می‌تواند نویدبخش تحولی بنیادین در توسعه منطقه و پایانی بر بخشی از دغدغه‌های اقتصادی ساکنان این منطقه  استان خراسان رضوی باشد. در مصوبه طرح منطقه ویژه اقتصادی سبزوار مشخص شده بود که این منطقه با مشارکت بخش خصوصی ایجاد شود و در همان زمان موسسه آبادانی دیار سربداران مسئولیت ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سبزوار را قبول کرد.  

مدت‌ها بود اجرایی شدن روند ساخت منطقه ویژه اقتصادی سبزوار نیاز به اخذ مصوبه شورای عالی مناطق آزاد کشور داشت که پس از کش و قوس‌های فراوان  در دومین جلسه شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی در دولت سیزدهم به ریاست محمد مخبر معاون اول دولت و با حضور وزیران کشور، اقتصاد و دارایی، دادگستری، تعاون کار و رفاه اجتماعی، فرهنگ و ارشاد و دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی کشور تشکیل شد. در این جلسه طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی سبزوار به تصویب رسید که پس از تصویب طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی، روند واگذاری زمین به سرمایه‌گذاران این منطقه که پیش از این معطل تصویب طرح جامع آن بود، آغاز می‌شود.  

علی اصغر عنابستانی نماینده شهرستان‌های سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: پس از دو سال به لطف خداوند متعال  طی نشست شورای عالی مناطق آزاد کشور، طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی شهرستان سبزوار به تصویب رسید که یک گام بزرگ و ارزشمند برای توسعه سبزوار و حوزه انتخابیه به شمار می‌رود. وی افزود: بیش از یک سال و دو ماه است که متاسفانه صرفا منتظر  تصویب در شورای عالی مناطق آزاد کشور بود اما پس از رایزنی چندین‌باره با رئیس جمهور محترم و دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور این اتفاق مبارک به ثمر رسید و از این به بعد عملیات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی سبزوار باید با استحکام و قدرت آغاز شود. نماینده مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که استاندار خراسان رضوی، معاون استاندار و مسئولان محلی شهرستان سبزوار باید از این فرصت برای توسعه استان خراسان رضوی استفاده و راه را برای سرمایه‌گذاران هموار کنند، تأکید کرد: همه باید تلاش کنیم این اتفاق سبب جذب سرمایه در سبزوار شود و امیدبخش اشتغال و تولید در این منطقه باشد. عنابستانی اظهار کرد: این پروژه بیش از 11 سال است که به تصویب دولت و مجلس شورای اسلامی رسیده و هیچ کسی نباید در مسیر اجرایی آن سنگ اندازی کند و پروژه بخش زیادی از مشکلات بیکاری منطقه را برطرف می‌کند. 

منبع: روزنامه خراسان رضوی

المان دکتر علی شریعتی اندیشمند بزرگ ایرانی برای اولین بار در سال 1398 در شهر داورزن نصب شد.

این المان از جنس فایبرگلاس با نزدیک به 4 متر ارتفاع ساخته شده و در مرکز پارک بزرگ 31 هکتاری شرق شهر داورزن نصب گردیده است.

ایده ساخت المان شریعتی در سال 1398 توسط محمود فتح الهی یکی از شهرداران جوان داورزن مطرح گردید و با حمایت محمدرضا داورزنی رئیس وقت شورای شهر داورزن، در همان سال سفارش ساخت این المان به هنرمند برجسته سبزواری هادی عارفی داده شد.

هادی عارفی مجسمه ساز نامدار غرب خراسان است که پیش از این سردیس و تندیس های دیگری از دکتر علی شریعتی، ابوالفضل بیهقی، دقیقی توسی، فردوسی، خوارزمی، چاووش، شهید مطهری، شهید مدنی و ... را در شهرهای تهران، مشهد، سبزوار و برخی دیگر از شهرهای ایران ساخته است.

عناصر به کار رفته در این المان شامل سردیسی از دکتر شریعتی در هاله ای از کره زمین و چند کتاب است که روی زمینه ای زرد رنگ مایل به نارنجی قرار گرفته است.

هر یک از عناصر به کار رفته در این المان بیانگر مفاهیمی است که پیرامون شخصیت، اندیشه، جایگاه و اثرگذاری دکتر شریعتی مطرح است. بر همین اساس قرار گرفتن سردیس شریعتی در حالت تفکر و در هاله ای از کره زمین نشان دهنده بینش جهان شمول این اندیشمند بزرگ ایرانی است و کتاب های موجود در این المان نیز یادآور سه دسته بندی مهم از کتاب های او در قالب کویریات، اجتماعیات و اسلامیات است. همچنین زمینه زرد و نارنجی رنگی که این المان روی آن قرار گرفته یادآور کویر زیبای مزینان است که خاستگاه خانوادگی دکتر شریعتی بوده است.

نکته جالب دیگر درباره نحوه جانمایی المان شریعتی در داورزن این است که در پس زمینه این المان چشم اندازی از کوه «گُر» قابل مشاهده است که یکی از مرتفع ترین قله های خراسان است و در شمال شهرستان داورزن و شمال غرب سبزوار واقع شده است. ترکیب این چشم انداز کوهستانی با نمادی از کویر که در المان شریعتی قرار گرفته است، تضاد مفهومی جالبی را به وجود می آورد که به ذهن ببیننده نکته سنج، تداعی کننده این معناست که اندیشه های شریعتی اگرچه از کویر مزینان برخاسته اما راه خود را تا قله های بینش و معرفت بشری پیدا کرده است.

تا قبل از نصب این المان، جای خالی هر گونه نماد و سمبلی درباره دکتر شریعتی در شهر داورزن به شدت احساس می شد، در حالیکه انتظار می رفت این شهرستان به عنوان خاستگاه این معلم فرزانه و روشن ضمیر ایرانی، در بردارنده حداقل یک المان درخور شأن شریعتی باشد. اما مدیران شهری به دلیل هزینه ایجاد المان های فرهنگی، تا سال 1398 از این مهم غفلت کرده بودند. تا اینکه خوشبختانه محمودفتح الهی شهردار وقت داورزن توانست با رایزنی هایی که انجام داد، بودجه ساخت این المان را به عنوان یک آورده فرهنگی برای شهرستان، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت نموده و این جای خالی را با یک المان مناسب در شهر داورزن پر کند. اما هنوز هم نیاز به  انجام کارهای بیشتری وجود دارد تا شهر زادگاه دکتر شریعتی، بتواند به حق خود در زمینه جذب گردشگر و رونق اقتصادی و فرهنگی کافی برسد. امید است که شهرداران و شوراها و سایر مسئولان بعدی داورزن نیز به این مهم توجه لازم را داشته باشند.