امیدسبزوار

ساختمان فعلی شهرداری به موزه نقالی و تاریخ پهلوانی ایران اختصاص یابد.

یک شاهنامه پژوه و هنرمند سبزواری در واکنش به خبر احتمال تغییر کاربری پروژه احیای آرامگاه اسطوره ای سهراب در باغ ملی سبزوار به پارکنیگ، گفت: اگر شورا، شهرداری و سایر دستگاه های مسئول در سبزوار، میخواهند فکر چاره ای اساسی برای ترافیک نواحی مرکزی شهر بکنند و مشکل عدم وجود پارکینگ را برطرف نمایند، بهتر است به جای تغییر کاربری یک پروژه فرهنگی و گردشگری به پارکینگ، به فکر انتقال ادارات و ارگان هایی نظیر شهرداری از مرکز شهر به نقاط دیگر باشند. به این ترتیب بخش مهمی از ترافیک مرکز شهر سبزوار که حاصل رفت و آمد روزانه کارمندان و مراجعان این دستگاه هاست، کاسته خواهد شد.

ابوالفضل طبسی در این رابطه گفت: شهرداری سبزوار بالاخره دیر یا زود مجبور به انتقال از این مکان خواهد شد، همانطور که دادگستری سبزوار نیز از مرکز شهر جا به جا شد و به مسیر توحید شهر که برای سایت اداری شهرستان در نظر گرفته شده رفت، شهرداری و دیگر ارگان ها نیز ناچار به رفتن خواهند بود، پس بهتر است از چنین ایده های عجولانه ای صرف نظر کنند و اجازه بدهند مکانی که برای اجرای پروژه های فرهنگی و گردشگری در مرکز شهر سبزوار در نظر گرفته شده است، به همان پروژه اختصاص یابد که قطعا آورده های فرهنگی، هویتی و حتی مالی خیلی بیشتری برای شهر خواهد داشت.

وی پیشنهاد داد: در صورتی که شهرداری سبزوار از این مکان جابه جا شود، ساختمان فعلی شهرداری را می توان به خانه نقالی و شاهنامه خوانی یا موزه تاریخ پهلوانی ایران یا حتی با توجه به اینکه این شهر زادگاه ادیبان ناموری بوده به پژوهشکده ادبیات کهن تبدیل کرد و نیز با ایجاد المان و محوطه سازی مناسب، می توان مکان آرامگاه اسطوره ای سهراب را به مرکزی برای برپایی و بازنمایی سایر داستان های زیبای شاهنامه از جمله رزم رستم و اسفندیار یا رستم و اشکبوس و ... اختصاص داد و در مناسبت های مختلف نمایشگاه ها و جشنواره هایی با رویکرد گردشگری ادبی و با محوریت شاهنامه را در این محل برگزار نمود.

طبسی همچنین گفت: امروز بسیاری از جوانان ما به دلیل بیگانه شدن با فرهنگ و تاریخ غنی خود، به اسطوره ها، افسانه ها، قهرمانان و جاذبه های فرهنگ غرب علاقه مند می شوند، حال آنکه اگر بدانند ما خودمان مشابه آن و حتی بهتر از آن را در کشورمان داریم، به افزایش خودباوری و دلبستگی بیشترشان به فرهنگ و ملت خود منجر خواهد شد.

وی تأکید کرد البته وظیفه حفظ و احیای پروژه فرهنگی و گردشگری رزمگاه رستم و سهراب و آرامگاه اسطوره ای سهراب در سبزوار فقط به عهده شهرداری و شورای شهر نیست و نهادهای دیگری نظیر اداره میراث فرهنگی، اداره فرهنگ و ارشاد، انجمن حفظ آثار و مفاخر و کلیه موسسات و سمن های فرهنگی شهر، استان و کشور هم باید در این زمینه ایفای نقش کنند و ما نیز به عنوان شاهنامه پژوه و علاقمند به ادبیات کهن نیز باید همپای مسئولین زیربط برای حفظ بخش مهمی از تاریخ شفاهی شهرمان اهتمام ورزیم و تا حصول نتیجه در کنار هم باشیم.

انتشار خبر تصمیم شورا و شهرداری سبزوار مبنی بر ساخت پارکینگ در محلی که برای احیای رزمگاه رستم و سهراب و آرامگاه اسطوره ای سهراب جوان در انتهای باغ ملی این شهر در نظر گرفته شده بود، بسیاری از فعالان فرهنگی و میراث دوستان غرب خراسان را نگران کرده و آن ها را برای حفظ و احیای این اثر به تکاپو انداخته است.

در همین رابطه گروه تاریخ و باستانی شناسی سبزوار طی نامه ای به رئیس شورای شهر نسبت به حفاظت و ضرورت احیای این اثر تاکید و درخواست جدی کرده است.

در بخش هایی از این نامه آمده است:

نبردگاه رستم و سهراب به عنوان کانونی که میتواند پتانسیل بالقوه توریسم و گردشگری سبزوار را به فعلیت رسانیده و جایگاه و نقش سرزمینی این خطه را در رشد و اعتلای حوزه فرهنگی و اجتماعی رونق بخشد، بیش از هر زمان دیگر نیازمند نگرش نو در تبدیل امکانهای ناشناخته به فرصتهای آشکار میباشد.

علاوه بر این نسل جوان و نو ایران امروز که درگیر تهاجم اطلاعات و داده های دنیای جدید هست فراتر از نسلهای گذشته ، نیازمند شناخت و ارتقاء غیرت دینی و ملی و همچنین استغنای پیشینه خود جهت بی نیازی از بیگانگان میباشد و از این رو لزوم محوطه سازی میدان مبارزه رستم و سهراب به نحوی که معرف برند بین المللی سبزوار باشد بسیار محسوس به نظر میرسد.

میدان دژ سپید یا رزمگاه رستم و سهراب در چشم انداز نهانی خود میتواند میزبان مراسم و نهادها و برنامه های فرهنگی ارزشمندی همچون نقالی خوانی، مسابقات پهلوانی، شاهنامه خوانی، ورزشهای زورخانه ای باشد و در تمامی اعیاد ملی و سوگهای دینی و شیعی مورد کاربرد قرار گیرد.

به هر تقدیر با توجه به برخی شنیده ها مبنی بر احداث پارکینگ در جنب این مجموعه کهن و باستانی، لذا ضمن اظهار تاسف و مخالفت با چنین ایده ای که نشأت گرفته از عدم آگاهی طراحان موضوع بوده و از آنجائی که در سایر ملل جهان چنین اثری میتواند حتی معرف سابقه تمدنی یک کشور باشد و این گونه آثار نزد دیگران همواره با دیدگاه مبتنی بر وسعت بخشی و بازگشانی و سهولت دسترسی مورد استقبال قرار می گیرد، لذا استدعا دارد تا ضمن مخالفت جدی و صریح خود با چنین ایده ای، تمهیدات مقتضی را به منظور اجرای عملیات محوطه سازی اثر فوق که طراحی آن توسط اساتید معماری دانشگاه حکیم سبزواری انجام گردیده را به منصه ظهور رسانیده تا انشاء الله آیندگان این بر و بوم از اقدام ارزشمند آن شورا به نیکی یاد نمایند..

گروه تاریخ و باستان شناسی سبزوار

عکس های این پست مربوط به یک تور سبزوارگردی در سال 1392 است.

سالهای سال تنها چیزی که وجود رزمگاه رستم و سهراب و آرامگاه اسطوره ای سهراب در سبزوار را به مردم و مسافران اطلاع می داد فقط یک تابلوی ساده در نزدیکی ورودی شهرداری سبزوار بود. حالا اما مدتی است این تابلو هم غیب شده و جای آن را یک بیلبورد تبلیغاتی گرفته است!!!

عد از انتشار خبر نگران کننده ای که حکایت از نیت شهرداری سبزوار برای تغییر پروژه فرهنگی گردشگری رزمگاه و آرامگاه سهراب به پارکینگ داشت، یک روز به سراغ آرامگاه مهجور و غریب سهراب شاهنامه در بخش انتهایی محوطه باغ ملی و شهرداری سبزوار رفتم.

در حال حاضر فقط یک سکوی سرد آجری و سیمانی در لابه لای اتومبیل های کارمندان شهرداری تنها باقی مانده از رزمگاه و آرامگاه اسطوره ای سهراب در سبزوار است. 

این مکان در هر کجای دیگر بود الان تبدیل به یک جاذبه مهم گردشگری شده بود. داستان معروف رزم رستم و سهراب در شاهنامه شهرت جهانی دارد بنابراین محل وقوع این رزم و محل منتسب به آرامگاه سهراب مگر می تواند کم اهمیت باشد؟ تصور کنید اگر بنای یادبود و فضاسازی مناسبی برای آن صورت می گرفت و برنامه های مستمر شاهنامه خوانی و خصوصا نقالی داستان رستم و سهراب در آن برگزار می شد، در طول هر سال پتانسیل جذب چند صدهزار یا حتی چند میلیون گردشگر به غرب خراسان را داشت؟ اما حالا ما سبزواری ها واقعا چه بهره برداری ای از آن کرده ایم؟ 

کمی آن طرف تر از سکوی بی رونق و سرد و سیمانی آرامگاه سهراب وقتی در حاشیه خیابان اسرار در نزدیکی درب ورودی شهرداری دنبال تابلو قدیمی آرامگاه سهراب گشتم، هیچ اثری از آن تابلو ندیدم.

دقیقا نمی دانم چه کسی و چه زمانی در دوره کدام شهردار و کدام شورا این تابلو را به آرامی از این مکان حذف کرده و به جای آن یک بیلبورد تبلیغاتی گذاشته است؟ اما واقعا دلم برای این شهر می سوزد. شهری با این همه پتانسیل گردشگری و فرهنگی و تاریخی که در غفلت و بی توجهی ما مردم و مدیران به این راحتی نمادها و نشانه ها و المان های مهمش حذف می شود و به آرامی در معرض هویت زدایی قرار گرفته است! در چنین شرایطی دیگر چه جایی برای افتخار و خودباوری و احساس هویت و غیرت محلی و ملی این مردم باقی می ماند؟

روی تابلو قدیمی آرامگاه سهراب که حالا خبری از آن نیست، همراه با بیتی از شاهنامه فردوسی نوشته شده بود:
در باور مردم ما و به استناد کتب گوناگون ایران شناسی نبرد بین رستم و سهراب در میدان مشهور به دیو سپید روی داده و مقبره سهراب جوان در آن قرار دارد.

 در محوطه انتهایی باغ ملی سبزوار، نزدیک به ساختمان شهرداری، سکوی ساده ای قرار دارد که طبق منابع و مستندات معتبر تاریخی،  یادگار روزگاران بسیار دور ایران زمین است. 
 
سکویی که محل دفن سهراب پسر رستم دستان است و اگرچه تا کنون واقعا مهجور باقی مانده و بسیاری از سبزواری ها حتی از وجود آن خبر ندارند اما واقعیت این است که این قسمت از شهر امروزی سبزوار که در گذشته به میدان دژ سپید شهرت داشته، میزبان یکی از رویدادهای مهم باستانی و پهلوانی ایران بوده است که داستانش از هزاران سال قبل تا کنون به لطف روایت زیبای شاهنامه فردوسی نزد ایرانیان و جهانیان بازگو میشود.
 
 خوشبختانه در یک دهه اخیر حرکت هایی برای احیای این محل انجام شد و اولین قدم آن نصب مجسمه نبرد رستم و سهراب در باغ ملی سبزوار بود. اما احداث این مجسمه تنها یک بخش کوچک از پروژه بزرگی بود که مسئولان سبزوار در آن زمان برای این مکان مد نظر داشتند.
 
در آن زمان قرار بود در محل  آرامگاه سهراب با الهام از شکل باستانی آن که روزگاری محل دژ سفید بیهق بوده است، میدانگاهی بزرگ با المان های ویژه طراحی و احداث شود و محلی برای اجرای برنامه های فرهنگی و آیینی و شاهنامه خوانی فراهم آید که به یکی از جاذبه های سبزوار برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود. به همین منظور توسط مسئولان وقت، محل حمام قدیمی شهرزاد در خیابان سینما بهمن که یکی از املاک مجاور شهرداری و باغ ملی سبزوار است، خریداری شد و ایده و طرح اولیه آن ریخته شد، اما با تغییر مدیران شهری، اجرای این طرح به تاخیر افتاد.
 
حالا خبرهایی به گوش می رسد که شهرداری تصمیم دارد آن محل را به جای احیای آرامگاه سهراب به احداث پارکینگ طبقاتی اختصاص دهد!
 
پخش شدن این خبر بین مردم، باعث نگرانی دوستداران میراث فرهنگی و تمدنی ایران شده است. مردم سبزوار با  اینکه اجرای پروژه آرامگاه سهراب به واسطه نبود اعتبار کافی یا کم توجهی مسئولان وقت به این گونه طرح های مثبت فرهنگی و گردشگری، به تاخیر بیافتد، کنار آمده بودند، اما اینکه کلا چنین پروژه ای منتفی و به یک پارکینگ تغییر کاربری بدهد، تأسف آور است.
 
امیدواریم اگر اعضای فعلی شورای شهر سبزوار و مسئولان کنونی شهرداری همت و پول کافی برای اجرای این طرح فرهنگی و گردشگری مهم را ندارند، دست کم آن را همینطور به حال خود رها کنند تا بالاخره زمانی برسد که مدیرانی خوشفکر و توانمند این پروژه را اجرایی کنند. به هرحال آنچه مسلم است این است که تبدیل یک طرح و پروژه فرهنگی به یک پارکینگ به هیچ عنوان منصفانه و قابل قبول نیست.