امیدسبزوار

 عضو هیئت مدیره موسسه فرهنگی هنری کیاسبز بیهق مجری بخش آیینی کنگره ملی سربداران در سال 1402 گفت: برگزاری این کنگره فرصت خوبی برای رونق گردشگری و برجسته سازی برندهای فرهنگی و تاریخی شهرستان داورزن در غرب خراسان  است.
 
محمد همایی افزود: از آنجایی که روستای باشتین که سرآغاز قیام سربداران سبزوار بوده، امروز در محدوده سیاسی شهرستان تازه تاسیس داورزن قرار گرفته است، این موضوع را بهانه ای قرار دادیم تا بخش آیینی کنگره ملی سربداران را با محوریت شهرستان داورزن و 4 روستای تاریخی آن یعنی باشتین، صدخرو، چشام و مزینان برگزار کنیم.
 
وی همچنین گفت: آقای بهادری فرماندار محترم شهرستان داورزن و دهیاری های این شهرستان نیز تا به این لحظه به خوبی پای کار آمده اند و قول حمایت از این برنامه را داده اند.
 
همایی با بیان اینکه قرار است در بخش آیینی کنگره سربداران 4 آیین جشن آتش سره، نخل گردانی، سنگ زنی و اسب چوبی از روستاهای چشام، مزینان، صدخرو و باشتین با کارگرداین استاد حسین شمس آبادی از پیشکسوتان حوزه تئاتر و نویسندگی غرب خراسان با نگاهی حماسی بازآفرینی شود و در محل همان روستا اجرا شود، گفت: این فرصت خوبی برای جذب گردشگران و برجسته سازی برندهای فرهنگی و تمدنی این روستاها و کل شهرستان داورزن است.
 
وی سپس بیان کرد: البته اینکه هر یک از این روستاها تا چه حد بتوانند از این فرصت بهره ببرند، به ابتکار عمل و خلاقیت جوانان و مردم همان روستاها بستگی دارد.
 
این چهره فرهنگی سبزوار در ادامه پیشنهاد داد: اهالی این روستاها می توانند در خلال برگزاری آیین های ویژه روستای خود، به عرضه غذاها وخوراکی های محلشان بپردازند و نیز نمایشگاه هایی از صنایع دستی و سوغات منطقه شان برپا کنند و یا آیین های محلی دیگری نظیر بازی ها و شعرخوانی ها، چاووشی و ... را نیز به نمایش بگذارند.
 
عضو هیئت مدیره موسسه فرهنگی هنری کیاسبز بیهق، تأکید کرد: البته در این میان نقش تبلیغات را نباید دست کم گرفت و بنابراین فعالان رسانه ای در منطقه سبزوار بزرگ خصوصا در شهرستان داورزن می توانند با به راه انداختن تبلیغات گسترده در قبل و بعد از این رویداد به شورآفرینی و جذب هر چه بیشتر گردشگران به صورت تورهای گروهی یا فردی از شهرهای مختلف استان و حتی نقاط مختلف کشور در شب های اجرای هر یک از آیین ها بپردازند.

شماری از هنرمندان و دست اندرکاران بخش آیینی کنگره ملی سربداران طی نشستی با دکتر قطب الدین صادقی و دکتر میثم زندی، از نقطه نظرات پیشنهادی آنان در بازآفرینی آیین های بومی آگاه شدند.

در این نشست که به دعوت موسسه فرهنگی هنری کیاسبز بیهق مجری بخش آیینی کنگره ملی سربداران برگزار شد، دکتر قطب الدین صادقی هنرمند پیشکسوت و برجسته تئاتر ایران به دو خاستگاه مختلفی که برای تئاتر عنوان می شود، اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند آیین ها بستر شکل گیری نخستین تئاترها بوده اند و از دوره یونان باستان تا امروز به مسیر خود به شکل تئاترهای امروزی ادامه داده اند.

وی افزود: عده ای دیگر معتقدند روایت خاستگاه تئاتر بوده و این روایت های داستانی بوده که از گذشته های دور منجر به شکل گیری اولین تئاترها شده است.

صادقی با بیان اینکه بین فرهنگ شرق و غرب تفاوتی وجود دارد که غرب بیشتر به کلمه و گفتگو تأکید دارد و غرب به صحنه پردازی و فضاسازی گفت: در صورتی که به جزئیات آیین های بومی توجه کافی شود، امکان بازآفرینی آن ها به شکل تئاترهای امروزی وجود دارد. 

دکتر میثم زندی دیگر هنرمند برجسته تئاتر کشور نیز در این نشست عنوان کرد: اگر می خواهیم آیین های محلی را به شکل تئاترهای امروزی بازسازی کنیم باید بتوانیم آن ها را از حالت تکرار خارج کرده و با توجه به جزئیاتی که در آن ها هست، نگاه جدیدی ارائه دهیم به طوری که مخاطب دیگر شاهد آیین هایی که همه چیز آن از قبل قابل پیش بینی است نباشد.

وی با بیان اینکه پرهیز از تکرار عنصر اصلی تئاتر است که آن را در مقابل آیین قرار می دهد، گفت: اگر قرار است آیین به سمت تئاتر برود صاحب اثر باید با نگاه و منطق خودش دوباره به خلق آن اثر بپردازد به طوری که درنهایت شاهد کار جدیدی باشیم که برای مخاطب غافلگیری و شگفت زدگی را به همراه داشته باشد.

گفتنی است دومین کنگره ملی سربداران قرار است در اواخر آبان ماه در شهرستان های سبزار و داورزن برگزار شود.  بخش علمی این کنگره در دانشگاه حکیم سبزواری و بخش های آیینی  و اهدای نشان بین المللی سربداران در شهرستان داورزن اجرایی خواهد شد.

کارگردان هنری آیین های کنگره ملی سربداران از بازآفرینی 4 آیین محلی روستاهای شهرستان داورزن با رویکرد حماسی در بخش مردمی این کنگره خبر داد. 

حسین شمس آبادی در این رابطه به امید سبزوار گفت: آیین های نخل گردانی مزینان، جشن سده چشام، سنگ زنی صدخرو و اسب چوبی باشتین قرار است در جریان این کنگره، با سناریویی جدید که بیشتر بر جنبه های حماسی این آیین ها تأکید دارد به اجرا در بیایند.

این هنرمند پیشکسوت عرصه تئاتر و نویسندگی سبزوار توضیح داد: از آنجایی که روستای باشتین شهرستان داورزن اولین نقطه آغاز قیام سربداران بوده است، در جریان برگزاری دومین کنگره سربداران، قرار شد نگاه ویژه تری به شهرستان داورزن و ظرفیت های ارزشمند فرهنگی و آیینی این شهرستان داشته باشیم و بنابراین 4 آیین از روستاهای این شهرستان انتخاب شد.

به گفته شمس آبادی، قرار است در جریان برگزاری کنگره سربداران هر شب به اجرای آیین های یکی از این روستاها اختصاص داده شود و در کنار آن اهالی می توانند از فرصت خوبی که با ورود گردشگران و اصحاب رسانه به روستایشان فراهم می آید، سایر ظرفیت ها و بضاعت های محلی خود مانند صنایع دستی، غذاها و خوراکی های سنتی، اماکن تاریخی و گردشگری و ... را نیز به نمایش بگذارند.

وی افزود: در واقع کنگره سربداران می تواند فرصت خوبی برای تبلور و رونق دوباره روستاهای تاریخی داورزن باشد.

شمس آبادی سپس توضیح داد: در نهایت پس از اجرای آیین های هر روستا در 4 شب مجزا، در مراسم اختتامیه کنگره، این 4 آیین به با یک سناریوی واحد با هم ترکیب می شوند و به اجرایی نهایی در می آیند تا نشان دهنده ظرفیت ها و ریشه های فرهنگی و تاریخی شکل گیری نهضت ساز سربداران در منطقه سبزوار بزرگ باشند.

وی همچنین گفت: اختتامیه بخش مردمی کنگره ملی سربداران قرار است در روستای باشتین باشد.

گفتنی است قیام سربداران خراسان در قرن هشتم هجری در روستای باشتین آغاز شد و در سبزوار که به عنوان پایتخت این قیام انتخاب شد به بالندگی رسید و توانست به یکصد سال سیطره مغولان بر بخش های وسیعی از خاک ایران پایان بدهد. 

نهضت سربداران سبزوار حتی پس از فروپاشی نیز تا مدت ها تاثیرهای عمیقی بر سایر جنبش های ملی و مذهبی آزادی خواهانه در سرتاسر ایران بزرگ آن روزگار از جمله در شکل گیری نهضت های مشابهی در کرمان، سمرقند، آذربایجان، طبرستان و ... برجای گذاشت.

اولین کنگره بین المللی بزرگداشت سربداران در سال 94 در سبزوار برگزار شد و اکنون دومین کنگره در شهرستان های سبزوار و داورزن برگزار می شود.