امیدسبزوار

در سرتاسر شهر سبزوار و نواحی اطراف آن کاروانسراهای تاریخی متعددی به چشم می خورد که بیانگر رونق تجاری و جایگاه مواصلاتی این شهر بر مسیر راه ابریشم در طول دوره های مختلف تاریخی هستند. کاروانسراهایی که برخی از آن ها مانند کاروانسرای فرامرزخان در میدان کارگر، خوشبختانه به خوبی مورد توجه و رسیدگی قرار گرفته و امروز هم مورد استفاده اند، اما برخی دیگر به مرور تخریب شده و کم کم از یاد مردم رفته اند. یکی از این کاروانسراهای فراموش شده در غرب خراسان، کاروانسرای روس ها است.

به گزارش امید سبزوار، کاروانسرای روس های سبزوار که تاریخچه ای مربوط به دوره قاجار دارد، نشان دهنده اهمیت و رونق تجاری و احتمالا سیاسی این شهر در آن برهه تاریخی است، اما در سالهای اخیر این بنای تاریخی در سایه بی مهری ها و کم توجهی ها، در معرض تخریب و فراموشی قرار گرفته به طوری که حتی بسیاری از شهروندان سبزواری که سالهاست در محدوده خیابان اسدآبادی و محله اداره برق زندگی می کنند و بارها از کنار آن رد شده اند، نامش را نمی دانستند. البته دیواری آجری که جلوی در ورودی این بنا کشیده شده بود، این فاصله را بیشتر هم کرده بود به طوری که اکثر ساکنان و یا رهگذران این محله تصور می کردند این فقط یک دیوار است که دیر یا زود می ریزد و پشت آن هیچ بنایی وجود ندارد.

اما انتشار چند عکس و یک نوشته کوتاه در پیج اینستاگرامی یکی از اصحاب رسانه غرب خراسان، از بنایی تاریخی که علی رغم تخریب گسترده، معماری جالب و آجرکاری های زیبای آن هنوز جلب توجه می کند، منشأ به راه افتادن بحث و گفتگوهایی در میان علاقه مندان میراث فرهنگی سبزوار در فضای مجازی شد و نهایتاً مشخص گردید این همان کاروانسرای روس هاست که البته عده ای آن را با سرای تومانیان (طومانسیان) تاجر ارمنی ساکن در سبزوار، نیز اشتباه می گیرند.

در جریان بحث هایی که درباره بقایای این بنای تاریخی درمیان کاربران فضای مجازی سبزوار به راه افتاد، بهزاد فرهمند یکی از کارشناسان معماری و عمران در سبزوار، طی کامنتی درباره این بنا گفته است: بقایای به جا مانده، مربوط به پادگان روس ها در زمان اشغال است که بالای سردر آن عبارت«CCCP 1911» حک شده بود. برای حفظ این قسمت های به جا مانده، ثانیه ها رو به اتمام است. 

مجتبی کاویان عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه حکیم سبزواری نیز با ارسال کامنتی در ارتباط با این بنا، نوشت: اینجا...یک مدت در دوران پهلوی ژاندارمری بوده. سال 95 پرونده این مکان را برای ثبت در آثار ملی تهیه کردیم و تحویل شهرستان و استان دادیم اما تا به حال خبری از اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی نشده است.

علی نورآبادی خبرنگار و تحلیلگر سبزواری ساکن تهران نیز طی ارسال پیامی در این رابطه با تجلیل از روحیه توجه شهروندان نسبت به اتفاقات محیط اطراف و بی تفاوت نگذشتن از کنار آن ها گفت: همه ما می توانیم با اتفاقات و آثار و ابنیه تاریخی فعال تر برخورد کنیم. من خودم تا حالا اسم این کاروانسرا را نشنیده بودم و نمی دانستم اما حالا این کاروانسرا برای اولین بار به صورت عمومی معرفی شد، ان شاالله مسئولان هم فعال تر و حساس تر  شوند و این معرفی مختصر مقدمه ای باشه برای احیای این کاروانسرا. ظاهرا این کاروانسرا هنوز ثبت ملی نشده است. امیدواریم که مالکان محترم این اثر تاریخی و مسئولان میراث فرهنگی جدی تر پیگیری کنند که اولا این اثر ثبت ملی شود و بعد هم احیا شود. انشالله زودتر خبر بعدی را از ثبت ملی این کاروانسرا بشنویم و بعد هم شاهد احیای آن باشیم.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار نیز در ارتباط با این موضوع گفت: این بنا مربوط به دوره قاجاریه بوده و به پادگان روس ها و کاروانسرای روس ها مشهور است. متاسفانه ثبت آثار ملی نیست و من هم از روزی که مسولیت قبول کرده ام درجهت ثبت این اثر اقداماتی انجام داده ایم ولی هنوز به نتیجه ی نرسیده ایم.

محمدعلی ابراهیمی دوست در ادامه به وجود اولین بانک روسی در خانه کیان سبزوار نیز اشاره کرد و گفت: این خانه هم در معماری و هم در ساخت بی نظیر است و خوشبختانه چند بازدید و پیگیری از خانه کیان صورت گرفته و مرمت های ضروری انجام شده و بنا هم اکنون سالم هست.

وی ضمن تشکر از همه ی میراث دوستان وخبرنگاران و مردم سبزوار که نسبت به تاریخ ومیراث این شهر دلسوز هستند، ابراز امیدواری کرد با این پیگیری ها بتوانیم آثار تاریخی و میراث فرهنگی سبزوار را در سطح ملی و جهانی معرفی کنیم و سبزوار را به جایگاه واقعی خود برسانیم.

«امیدسبزوار» در همین رابطه مصاحبه ای اختصاصی با محمدعلی ابراهیمی دوست رئیس اداره میراث فرهنگی سبزوار نیز انجام داده است که در مطالب بعدی منتشر خواهد شد.

✍️ علی نورآبادی

در هفته های اخیر گذشته موسسه آبادانی دیار سربداران ویژه نامه ای منتشر کرد که در آن همه فعالیت ها و اقداماتش را در سه دهه گذشته تشریح کرده بود. بعد از انتشار این ویژه نامه، رئیس دادگستری سبزوار نشست خبری گذاشت و باز هم درباره موسسه آبادانی دیار سربداران سخنانی بیان کرد. هر دوی اینها ادعاهایی مطرح کردند که ما نمی دانیم کدام یک درست تر و دقیق تر است. درست و نادرست بودن این ادعاها تنها بعد اعلام نتیجه بررسی های مراجع ذیصلاح مشخص خواهد شد و باید تا آن زمان صبر کنیم. اما درباره این مسئله چند نکته قابل تامل وجود دارد:

1- اشتباه نشود این یادداشت نه در دفاع از موسسه آبادانی است و نه در پی حمایت از تخلفات احتمالی صورت گرفته. حرف این یادداشت، حرف دیگری است؛ حرف ما درباره نحوه مواجهه با این مسئله است.

2- هر موسسه یا بنگاه اقتصادی ممکن است تخلفاتی کرده باشد و کدام شرکت و بنگاه است که اشکالات و یا اشتباهاتی نداشته باشد. اما نحوه برخورد با این تخلفات و اشکالات نیز مهم است. موسسه آبادانی هم مانند دیگر شرکت ها و موسسات اگر اشکالات یا تخلفاتی داشته است باید در فضایی آرام و در مسیر قانونی به آن اشکالات و تخلفات رسیدگی  و نتیجه را برای مردم اعلام شود و هیچ نیاز به این همه هیاهو و جنجال در رسانه ها و فضای مجازی نیست. در سال هایی که به نام رونق و حمایت از تولید نامگذاری شده است مسئولان قضایی شهرستان هم باید در برخورد با موسسات اقتصادی و واحدهای تولیدی باید به گونه ای عمل کنند که موجب توقف و تعطیلی آن بنگاه نشود. مسئولان دادگستری سبزوار، مواظب باشند که بر خلاف این مسیر اصلی و سیاست کلی حرکت نکنند و به بجای باز کردن و احیای واحدهای تولیدی، زمینه بستن و تعطیلی آنها را فراهم نکنند.

3- نمی دانیم رئیس دادگستری سبزوار به دنبال چیست؟ و یا چه نیتی دارد؟ اگر جناب سیدی به فکر حل اشکالات موسسه و رسیدگی به تخلفات آن است اما آیا مسیر درستی را برای رسیدن به نتیجه انتخاب کرده است؟ همین که یک پرونده تخصصی و حقوقی به جای رسیدگی در محکمه قضایی در اینستاگرام و فضای مجازی بالا و پایین می شود، نشان می دهد که او مسیر صحیحی را برای رسیدن به نتیجه انتخاب نکرده است.

4- مگر مقام معظم رهبری و مسئولان عالی قضایی بارها تاکید نکردند تا زمانی که تخلفی اثبات نشده و حکم قطعی برای کسی _ فرقی نمی کند هر شخص حقیقی یا حقوقی- صادر نشده است اتهام زنی نکنید و چیزی اعلام نشود؛ حال چگونه است که رئیس دادگستری سبزوار که مخاطب نخست این تاکیدات  است خلاف این مسئله عمل می کند و در حالی که پرونده ای هنوز در حال رسیدگی است، آن را نه تنها به رسانه ها بلکه به فضای مجازی نیز کشانده و موجب هیاهو و جنجال های بیهوده شده است. قطعا هر پرونده حقوقی و قضایی در فضای آرام و سالم بهتر به نتیجه می رسد تا در فضای مسموم و ناسالم. بهتر است جناب سیدی خیلی «اینستاگرام زده» نشود و  از فضای مجازی پای در فضای واقعی بگذارد. 

5- کاش رئیس دادگستری سبزوار همانقدر که به فکر موسسه آبادانی است کمی هم به فکر اطاله دادرسی ها و طولانی بودن رسیدگی به پرونده ها باشد که مردم را به ستوه آورده است. مردم برای یک پرونده باید کفش آهنی بپوشند و یک سال و دو سال و حتی بیشتر از این اداره به آن اداره و از این شعبه به آن شعبه بدوند تا شاید به نتیجه برسند. یک نمونه اش همین پرونده موسسه آبادانی است که چندین ماه است دفاتر موسسه پلمپ شده و پرونده به شعبه کیفری رفته است اما هنوز هیچ خبری نیست و معلوم هم نیست که تا کی طول بکشد. و یا کاش رئیس داگستری سبزوار کاری برای کاهش حجم پرونده ها در دادگستری بکند و یا اقدامی برای کاهش هزینه های کمرشکن دادرسی انجام دهد. 

6- بزرگترین و موفق ترین موسسات اقتصادی و بنگاه های تولیدی را نیز با یک حکم پنج خطی می شود پلمپ و تعطیل کرد اما راه اندازی یک موسسه یا واحد تولیدی کوچک، دهها حکم و مجوز می خواهد و سالها طول می کشد. در حالی که این روند دقیقا باید  برعکس باشد. یعنی دو سه روزه بتوان مجوز گرفت و یک فعالیت اقتصادی را شروع کرد اما تعطیلی یک بنگاه اقتصادی و واحد تولیدی به این راحتی ها نباشد. مسئولان دادگستری سبزوار خودشان را به جای سرمایه گذار و تولیدکننده بگذارند، آیا برای شروع یک فعالیت اقتصادی و واحد تولیدی نیز به این سرعت مجوز می دهند و حکم صادر می کنند؟

7- و خلاصه کلام این که، مسئولان و بویژه رسانه های سبزوار به جای این جنجال های مجازی و پرداختن به حاشیه ها با همفکری و همکاری باید برای حل مشکلات اساسی و اولویت های شهرستان تلاش کنند. مسئولان و رسانه های شهرستان با همفکری و تعامل باید برای به نتیجه رسیدن طرح های نیمه تمام شهرستان تلاش کنند. مسئولان و رسانه های سبزوار با همفکری و تعامل بیشتر باید برای راه اندازی هر چه زودتر منطقه ویژه اقتصادی تلاش کنند؛ منطقه ای که بازارهای هدف آن جمعیت 400 میلیونی کشورهای شرقی و آسیای میانه است. مسئولان و رسانه های شهرستان باید با همفکری و تعامل بیشتر برای به نتیجه رسیدن هر چه زودتر طرح حیاتی راه آهن سبزوار تلاش کنند. نخستین و مهم ترین آسیب این حاشیه سازی ها و جنجال های مجازی، فراموشی و غفلت مسئولان از مسائل اساسی و اولویت های شهرستان است و این گناه بزرگی است./ شنبه 4 تیر 1401/