امیدسبزوار

بیش از 4 دهه است که نام دکتر علی شریعتی فرزند شایسته سبزواربزرگ و از بزرگترین مشاهیر ملی غرب خراسان که از خطه فرهنگ پرور مزینان برخاست و شهرتی جهانی پیدا کرد، بر یکی از مهم ترین و طولانی ترین خیابان های پایتخت ایران می درخشد.

در این مطلب به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد درگذشت دکتر شریعتی، چگونگی نامگذاری خیابان مهمی به اسم او به پیشنهاد آیت الله طالقانی را در پایتخت ایران بررسی می کنیم:

در زمان انقلاب مردم اسامی شخصیت‌های تاریخی مورد علاقه خود را بر خیابان‌ها و میادین اصلی شهری می‌نوشتند و در شعارهای راهپیمایی‌ها (از جمله میدان شهدا و چهارراه مصدق) نیز آن را تکرار می‌کردند. بعد از پیروزی انقلاب از‌ آنجا‌ که مسئولیت نامگذاری خیابان‌ها بر‌ عهده شهرداری تهران است، در همان روزهای اول تصدی اداره شهر تهران، شورایی از فعالان گروه‌های اجتماعی ملی - اسلامی دوران انقلاب زیر نظر خسرو منصوریان، معاون امور اجتماعی و رفاه شهرداری تهران، تشکیل شد که به کار نامگذاری معابر شهری نظارت داشت.

محمد توسلی، اولین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی درباره چگونگی رسیدن به نام دکتر شریعتی گفته است، خیابان قدیم شمیران را مردم در جریان راهپیمایی‌های تاسوعا و عاشورا به نام آیت‌الله طالقانی نام‌گذاری کرده بودند. اما در شورای نامگذاری ضوابطی وجود داشت از جمله اینکه فقط نام افرادی می توانست انتخاب شود، که زنده نباشند، در حالیکه آیت الله طالقانی در آن زمان هنوز در قید حیات بودند. بنابراین از طرف شورای نامگذاری این موضوع به صورت حضوری با آیت‌الله مطرح شد. ایشان ضمن تأیید ضوابط مذکور از پیشنهاد نام دکتر شریعتی به مناسبت موقعیت «حسینیه ارشاد» در این خیابان به گرمی استقبال کردند. بعد از درگذشت مرحوم طالقانی در ١٩ شهریور سال ١٣٥٨ خیابان تخت‌جمشید سابق به نام ایشان نامگذاری شد. امروز نام جاده قدیم شمیران، خیابان کوروش، خیابان دکتر علی شریعتی است.

نگاهی به خیابان شریعتی تهران:

خیابان دکتر علی شریعتی (با نام پیشین جاده قدیم شمیران و خیابان کوروش کبیر) یکی از خیابان‌های مهم و طولانی شهر تهران است که جهتی جنوبی - شمالی دارد. این خیابان پیش از انقلاب، خیابان کورش کبیر نام داشت. پس از انقلاب نام این خیابان به نام علی شریعتی، نویسنده و پژوهشگر ایرانی که در حسینیه ارشاد واقع در این خیابان سخنرانی‌های فراوانی داشت، تغییر کرد.

این خیایان قدیمی‌ترین جاده ارتباطی تهران به پهنه شمیران و قصران به‌شمار می‌آید و امتداد آن در زمان قاجار، دارالخلافه را به منطقه شمیران در شمال تهران وصل می‌کرده‌است. ابتدای جنوبی این خیابان که در گذشته (تا اواخر قاجار) دروازه شمیران بوده، امروزه پیچ شمیران در خیابان انقلاب محسوب می‌شود و تا میدان قدس امتداد می‌یابد. این خیابان عملکردهای تجاری و خدماتی در طیف وسیعی از مقیاس محلی تا شهری را در خود جای داده‌است.

ایستگاه‌های متروی شریعتی، قلهک، قیطریه و تجریش در این خیابان قرار دارند.

برخی مکان‌های مهم در این خیابان از شمال به جنوب عبارتند از:

مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران (بولینگ عبدُه)
باغ قلهک
بیمارستان ایرانمهر
بیمارستان مفید
حسینیه ارشاد
پارک شریعتی (پارک کوروش)
موزه رضا عباسی
دانشگاه خواجه‌نصیر
بوستان اندیشه
ساختمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
بیمارستان پاسارگاد

خیابان شریعتی  که از طولانی ترین خیابان های ایران است، در مسیر خود از مناطق شهرداری ۱، ۳، ۴ و ۷ تهران عبور می‌کند.

منابع:

1- خبرگزاری ایسنا

2- ویکی پدیا

المان دکتر علی شریعتی اندیشمند بزرگ ایرانی برای اولین بار در سال 1398 در شهر داورزن نصب شد.

این المان از جنس فایبرگلاس با نزدیک به 4 متر ارتفاع ساخته شده و در مرکز پارک بزرگ 31 هکتاری شرق شهر داورزن نصب گردیده است.

ایده ساخت المان شریعتی در سال 1398 توسط محمود فتح الهی یکی از شهرداران جوان داورزن مطرح گردید و با حمایت محمدرضا داورزنی رئیس وقت شورای شهر داورزن، در همان سال سفارش ساخت این المان به هنرمند برجسته سبزواری هادی عارفی داده شد.

هادی عارفی مجسمه ساز نامدار غرب خراسان است که پیش از این سردیس و تندیس های دیگری از دکتر علی شریعتی، ابوالفضل بیهقی، دقیقی توسی، فردوسی، خوارزمی، چاووش، شهید مطهری، شهید مدنی و ... را در شهرهای تهران، مشهد، سبزوار و برخی دیگر از شهرهای ایران ساخته است.

عناصر به کار رفته در این المان شامل سردیسی از دکتر شریعتی در هاله ای از کره زمین و چند کتاب است که روی زمینه ای زرد رنگ مایل به نارنجی قرار گرفته است.

هر یک از عناصر به کار رفته در این المان بیانگر مفاهیمی است که پیرامون شخصیت، اندیشه، جایگاه و اثرگذاری دکتر شریعتی مطرح است. بر همین اساس قرار گرفتن سردیس شریعتی در حالت تفکر و در هاله ای از کره زمین نشان دهنده بینش جهان شمول این اندیشمند بزرگ ایرانی است و کتاب های موجود در این المان نیز یادآور سه دسته بندی مهم از کتاب های او در قالب کویریات، اجتماعیات و اسلامیات است. همچنین زمینه زرد و نارنجی رنگی که این المان روی آن قرار گرفته یادآور کویر زیبای مزینان است که خاستگاه خانوادگی دکتر شریعتی بوده است.

نکته جالب دیگر درباره نحوه جانمایی المان شریعتی در داورزن این است که در پس زمینه این المان چشم اندازی از کوه «گُر» قابل مشاهده است که یکی از مرتفع ترین قله های خراسان است و در شمال شهرستان داورزن و شمال غرب سبزوار واقع شده است. ترکیب این چشم انداز کوهستانی با نمادی از کویر که در المان شریعتی قرار گرفته است، تضاد مفهومی جالبی را به وجود می آورد که به ذهن ببیننده نکته سنج، تداعی کننده این معناست که اندیشه های شریعتی اگرچه از کویر مزینان برخاسته اما راه خود را تا قله های بینش و معرفت بشری پیدا کرده است.

تا قبل از نصب این المان، جای خالی هر گونه نماد و سمبلی درباره دکتر شریعتی در شهر داورزن به شدت احساس می شد، در حالیکه انتظار می رفت این شهرستان به عنوان خاستگاه این معلم فرزانه و روشن ضمیر ایرانی، در بردارنده حداقل یک المان درخور شأن شریعتی باشد. اما مدیران شهری به دلیل هزینه ایجاد المان های فرهنگی، تا سال 1398 از این مهم غفلت کرده بودند. تا اینکه خوشبختانه محمودفتح الهی شهردار وقت داورزن توانست با رایزنی هایی که انجام داد، بودجه ساخت این المان را به عنوان یک آورده فرهنگی برای شهرستان، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت نموده و این جای خالی را با یک المان مناسب در شهر داورزن پر کند. اما هنوز هم نیاز به  انجام کارهای بیشتری وجود دارد تا شهر زادگاه دکتر شریعتی، بتواند به حق خود در زمینه جذب گردشگر و رونق اقتصادی و فرهنگی کافی برسد. امید است که شهرداران و شوراها و سایر مسئولان بعدی داورزن نیز به این مهم توجه لازم را داشته باشند.