بعد از جنگ 12 روزه با اسرائیل برای ایران چه بخواهیم؟

✅بعد از جنگ 12 روزه با اسرائیل برای ایران چه بخواهیم؟

✍️امید برومندی / رسانه امید سبزوار

قسمت اول

🔷جنگ ۱۲ روزه ای که از سمت اسرائیل به ایران تحمیل شد غیر از شوک بزرگی که طبیعتا به همه ما وارد آورد، فرصتی شد برای محک خوردن واقعی بسیاری از موضوعات در میدان عمل. حالا که خوشبختانه التهاب جنگ فروکش کرده و هر دو طرف ایران و اسرائیل در یک هفته گذشته تا به این لحظه از فرمان آتش بس ترامپ رئیس جمهور آمریکا تبعیت کرده اند و وضعیت فوق العاده ای که در ایام جنگ حاکم بود، سپری شده، شاید وقت آن است که نقدها و ناگفته هایی را که در ایام جنگ باید جهت جلوگیری از احتمال تضعیف جبهه خودی از بیان آن ها پرهیز می کردیم را جهت اصلاح روندهای اشتباه و کمک به بهترین شکل بازسازی کشور مطرح کنیم و از نتایج این جنگ درس های لازم را بگیریم و به ترسیم آنچه بعد از جنگ باید به دنبالش باشیم بپردازیم. البته عده ای معتقدند این آتش بس بسیار شکننده است و امکان دارد به زودی دوباره به وضعیت جنگی بازگردیم اما به هرحال هم اکنون کمی از روزهای پرالتهاب جنگ فاصله گرفته ایم.

🔶گرامیداشت یاد قربانیان جنگ
در ابتدا باید گرامی بداریم یاد و خاطره همه شهدای این جنگ را که بسیاری از آن ها آنقدر اتفاقی قربانی شدند که ممکن بود این سرنوشت تلخ برای هر کدام دیگر از ما نیز به صورت کاملا تصادفی در چنین جنگی رقم می خورد. یادشان جاوید و امید که سایه منحوس جنگ تا ابد از سر کشور ما و همه ملت های جهان دور باشد.  

🔷️نگاهی کلی بر حال و هوای مردم در روزهای جنگ
در این روزها یکی ازعمیق ترین زخم هایی که شاید به جان هر ایرانی نشسته باشد و بیشتر از تیر و ترکش های دشمن دل را آزرده باشد، مشاهده نوعی فضای دو دستگی و شکاف عمیق بین دو گروه از هموطنان بود. عده ای به دلیل دلخوری های قبلی که از نظام داشتند، با جدا سازی نهاد حاکمیت از مردم و سرزمین ایران، این جنگ را جنگ بین اسرائیل با حاکمان جمهوری اسلامی می دانستند که مردم ایران هدف اصلی آن نیستند و در نتیجه این جنگ را حتی فرصتی مناسب برای تسویه حساب با حاکمانی می دانستند که عامل برخی نارضایتی های قبلی مردم بودند. عده ای دیگر اما معتقد بودند دعوا و اختلافات قبلی بین شماری از مردم با سیستم حاکمیت یک دعوای خانوادگی است که باید در درون خانه حل شود و حالا که پای حمله بیرونی به ایران باز شده همه باید مانند یک ملت واحد از خاک وطنمان در مقابل تجاوز بیرونی دفاع کنیم.

🔶️بررسی نظرات مردم چه در گفتگوهای حضوری و چه در فضای مجازی نشان می دهد این اختلاف تا روز آخر جنگ و حتی در ایام آتش بس همچنان برقراربوده و هست.

🔷در تاریخ نمونه های زیادی وجود دارد که شکست یک کشور در هنگام هجوم دشمنان خارجی معمولا زمانی اتفاق افتاده است که مردم آن کشور از داخل همراهی کافی را با حاکمانشان نداشته اند. خوشبختانه جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل به همان شکل که بسیار غافلگیرانه شروع شد، بسیار هم غافلگیرانه با فرمان ترامپ پایان یافت و هر چند هنوز به قرارداد صلح نرسیده است و ممکن است هر لحظه مجددا شاهد شعله کشیدن آتش جنگ باشیم، اما به هرحال هم اکنون فرصت جدیدی برای حاکمیت و مردم ایران فراهم آمده است که در کنار یکدیگر و بدون خطر تهاجم یک دشمن خارجی رابطه شان را بازنگری کرده و به یک تعادل جدید برسند.

🔷به طور کل نظام های حاکم بر هر کشور، مانند مستأجران آن سرزمین هستند که برای مدتی شانس مدیریت خانه به آن ها سپرده شده است. طبیعتا مستأجران اگرچه در خانه ای که تحویل می گیرند اختیاراتی دارند اما در نهایت باید طبق میل صاحبان خانه رفتار کنند و از آسیب زدن به خانه و یا ناراضی کردن صاحبش به هر شکلی پرهیز نمایند. در مسئله کشورداری نیز همینگونه است. حاکمان نباید فراموش کنند که بیش از آنکه هر جایگاه نظامی یا قبیله ای یا علمی یا ثروتی و یا حتی دینی و الوهیتی داشته باشند، مستأجران یک سرزمین هستند که در صورتی که مردم آن سرزمین آن ها را نخواهند، مشروعیتی برای ادامه کار نخواهند داشت.

🔶 این موضوع به وضوح در رفتار امام اول شیعیان حضرت علی (ع) نمود یافت که وقتی جامعه آن زمان با خلفای سه گانه همراه شد، ایشان سکوت کرد و تا زمانی که مردم برای پذیرش مسئولیت از او دعوت نکردند، ادعای حاکمیت ننمود و این موضوع در کلام رهبران جمهوری اسلامی نیز بارها انعکاس یافته به طوری که امام خمینی مردم را ولی نعمت حاکمان و کارگزاران نظام عنوان کرده بود.

🔷در تاریخ طولانی کشوری مانند ایران بارها دیده ایم که سلسله های پادشاهی مختلفی از پیش از هخامنشیان تا ساسانیان و همچنین در دوران بعد از اسلام بر این آب و خاک آمده اند و رفته اند و برخی از آن ها میراث شومی نظیر تجزیه ایران و از دست رفتن قسمتی از خاک کشور را نیز از خود برجای گذاشته اند و در نهایت ایران به شکل امروزی به دست ما رسیده است. و البته از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی تا کنون مرزهای کشور دستخوش تغییر نشده و حتی در جنگ 8 ساله دفاع مقدس همه مردم و دولتمردانه همدلانه در کنار یکدیگر برای دفاع از مرزهای میهن ایستادند.

🔶اما در همه دوره هایی که نظام های حاکم بر ایران شکست خوردند معمولا یکی از دلایلش وجود نارضایتی های داخلی و عدم همراهی و همدلی کافی مردم با حاکمان در هنگام مواجه شدن با هجوم دشمنان خارجی بود.

🔷در جنگ اخیر اسرائیل و ایران اما به کرات آثار نفوذ گسترده عوامل دشمن را دیدیم و شنیدیم. آنطور که گفته می شد بخشی از نفوذی ها، مهاجران غیرایرانی بودند که در سالهای اخیر حضور پر تعداد و روزافزونشان به یکی از دغدغه های مهم بسیاری از دلسوزان کشور تبدیل شده بود. اما آیا همه نفوذی ها یا دست کم کسانی که از این جنگ خوشحال شده بودند و آن را فرصتی برای تسویه حساب می دیدند، فقط مهاجران غیر ایرانی بودند؟ پر واضح است که خیر و اکنون باید به شکلی واقع بینانه، شکافی که در داخل کشور به وجود آمده را به خوبی ببینیم و به فکر ترمیم آن باشیم.

🔶چه باید کرد؟

🔷موارد پیش رو بیشتر معطوف به اقداماتی است که انتظار می رود مسئولان جمهوری اسلامی ایران در ایام بعد از جنگ 12 روزه بیشتر مد نظر قرار دهند:

🔶دلجویی حاکمیت از مردم؛
پر واضح است که برخی از مردم دلخوری هایی دارند. در اعتراضات سالهای 1401 ، 1398 و 1396 و قبل و بعد از آن اگرچه دشمنان خارجی هم سعی کردند بر موج اعتراضات مردم سوار شوند اما در بسیاری از موارد اصل اعتراض مردم به جا بود. اوضاع بد اقتصادی کشور، شوک ناگهانی افزایش قیمت بنزین و یا اعتراضات بر سر حق انتخاب های شخصی در زندگی شهروندان نظیر حق انتخاب پوشش و مخالفت با برخورد های خشن ماموران با زنان در مسئله حجاب، از جمله اصلی ترین دلایل اعتراضات شکل گرفته در این سالها بود که نه تنها به راحتی می شد قبل از وقوع حادثه جلو آن را گرفت، بلکه حتی بعد از بروز بحران و خاموش شدن شعله آن نیز امکان تلطیف بیشتر فضا و دلجویی از مردم و تغییر برخی رویه های اشتباه وجود داشت که متاسفانه تحقق نیافت و آنقدر در بر همان پاشنه چرخید که اگرچه در نهایت خشم و اعتراضات عمومی کنترل شد و موقتا به خاموشی گرایید اما در دل برخی مردم به کینه هایی عمیق تبدیل شد که می تواند حس همدلی ملی را در موقع بروز بحران هایی واقعی نظیر حمله یک دشمن خارجی تضعیف کند.

🔷اکنون لازم است به دلجویی از مردم پرداخت و بعضی سیاست ها را تلطیف کرد تا به جای دافعه شاهد جذب حداکثری باشیم.

🔷ترمیم و گسترش توان دفاعی و نظامی کشور به شکلی متعادل و متوازن
در جنگ اخیر به خوبی نشان داده شد که توانمندی موشکی ایران رشد چشمگیری داشته است. در این سالها علی رغم وجود تحریم ها و فشارهای بین المللی ایران بالاخره توانست موشک هایی قدرتمند با برد 2000 کیلومتری بسازد و برخی از آن ها از بهترین سامانه های پدافندی و اصطلاحا گنبد آهنین ابرقدرتهای منطقه ای هم عبور کنند و خسارات سهمناکی بر پیکر دشمن وارد آورند.

🔶اما واقعیت اینجاست که باز در همین جنگ معلوم شد، رشد نظامی و دفاعی کشور باید در ابعاد مختلف و به صورت متوازن باشد. موشک های قوی شاید بتواند به خاک دشمن برسند اما اگر در کنارش سامانه های پدافندی قوی، جنگنده های رادارگریز و نقطه زن و حتی پناهگاه و آژیرخطر کافی در شهرها و مراکز مهم جمعیتی و نظامی وجود نداشته باشد، موشک به تنهایی نمی تواند بازدارندگی کافی را به همراه بیاورد و در صورت وقوع جنگ، موشک نمی تواند خسارات و تلفات جانی و مالی آن را به حداقل برساند. بنابراین لازم است رشدی همه جانبه در توان دفاعی و نظامی کشور داشته باشیم و از صرفا متمرکز شدن بر یک حوزه پرهیز کنیم.

🔷تبیین صحیح خدمات و دستاوردهای انجام شده:
با وجود همه مشکلاتی که کمابیش از آن آگاهیم اما کشور عزیزمان در این سالها پیشرفت های زیادی هم داشته است. بیان پیشرفت ها و همچنین بیان کمبودها و چالش ها در بستری صادقانه و واقع گرایانه به قصد تقویت نقاط قوت و از بین بردن نقاط ضعف می تواند در همراه کردن بیشتر مردم با حاکمیت موثر واقع شود.

🔶در این بین رسانه ها از جمله صدا و سیما می توانند نقش بسیار موثری داشته باشند. اما نباید فقط به ادعاهای «گل و بلبلی» پرداخت و فضایی غیرواقعی را در نظر مردم ترسیم کرد. صدا و سیما لازم است رفتار و منشی مردمی تر در پیش بگیرد تا بتواند به جای تبدیل شدن به دستگاه تبلیغات یک حزب یا جریان خاص، رسانه واقعا ملی همه مردم و مرجع اول کسب اخبار و آگاهی های ایرانیان باشد.

🔷این روزها اکثر مردم به رسانه های مختلفی دسترسی دارند و به خوبی می توانند این موضوع را بفهمند که اگرچه هیچ رسانه ای به طور کامل بدون جهت داری نیست اما دست کم کدام رسانه عملکردی حرفه ای تر دارد و رفتاری مستقلانه تر را به نمایش می گذارد. اگر صدا و سیما تنها بخواهد القا کننده خواست و نظر حاکمان باشد و همه گزارش ها، تحلیل ها، خبرها و برنامه سازی هایش را در راستای تأیید حرف و نظر مسئولان کشور سازماندهی کند، دیگر از حالت رسانه ملی خارج می شود و مرجعیتش را برای بخش بزرگی از مردم از دست می دهد و به فقط به یک دستگاه پروپاگاندای حزبی تبدیل می شود که جز برای طرفداران همان حزب و جناح خریدار نخواهد داشت. اتفاقی که عده ای معتقدند همین حالا نیز افتاده است.

🔶بازسازی داخلی کشور در حوزه های زیرساختی
در دوران بعد از جنگ همیشه بازسازی هایی صورت می گیرد. اما منظور از بازسازی داخلی کشور فقط ترمیم چند ساختمان و تاسیسات آسیب دیده نیست. ما می دانیم که یکی از سیاست های محوری جمهوری اسلامی ایران از ابتدا حمایت از مظلومان جهان بوده است اما این نباید به معنای فراموش کردن مظلومان داخلی کشور باشد. اگر هنوز شهرها و روستاهایی در برخی مناطق ایران مانند سیستان و بلوچستان یا در استان های دیگری در مرکز، غرب، شرق، جنوب و حتی شمال کشور داریم که از برخی امکانات مهم محرومند، گرفتار بیکاری، بی آبی، بی برقی هستند، فاقد مسکن مناسب و امکانات کافی برای ازدواجند و از معضلاتی نظیر طلاق و اعتیاد و سرقت های منجر به قتل و سایر نابهنجاری های اجتماعی رنج می برند که بعضا باعث بروز نارضایتی های عمومی هم می شود، این نشان دهنده آن است که باید سیاست حمایت از مظلومان جهان با محوریت مظلومان داخلی دنبال شود. ما نمی گوییم باید بیخیال و بی توجه به دیگران بود اما اگر مظلومانی در فاصله های نزدیک تر به خودمان داشتیم، توجه بیش از حد به مظلومان راه های دورتر منطقی نیست.