جشن سده میراثی کهن از ایران باستان در ششتمد خراسان رضوی

جشن سده یا “آتش سره”، یکی از آیین‌های ایرانیان باستان بوده است که با وجود گذشت صدها سال از دوران رونق آن، همچنان از خاطرها نرفته است و با جلوه های زیبا و آداب و رسومی دلنشین در برخی مناطق کشور از جمله شهرستان “شِشتَمد” (Sheshtamad) در غرب استان خراسان رضوی برپا می‌شود.

برای برپایی جشن سده برخی از آیین‌ورزان کهنسال به مانند گذشته در مکانی مشخص آتشی بزرگ را فراهم می‌کنند و با سرودخوانی به جشن و پایکوبی می‌پردازند.

ایرانیان باستان اعتقاد داشتند با برافروختن آتش، درون زمین گرم می‌شود و با کوچ زمستان، زندگی بار دیگر به زمین روی می‌نماید.

یک پژوهشگر ایران باستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در ایران باستان برای یک سال 2 فصل بهار و زمستان مشخص شده بود که جشن سده و چله از جشن‌های زمستانی بود که 50 روز مانده به نوروز و 100 روز مانده به برداشت غله برگزار می‌شد.

محمد عبدالله‌زاده ثانی افزود: از جمله جشن های زمستانی که پیوند و گره خوردگی زیادی با جشن خرمن دارد، جشن سده یا سره است و این آیین در فهرست میراث معنوی یا میراث ناملموس نیز ثبت شده است.

این پژوهشگر ایران باستان با اشاره به اینکه در 10 بهمن هنگام جشن سده، مردم معتقد بودند که خرمی به زمین آمده و زمین از درون گرم شده است، اظهار داشت: مردم ششتمد در نزدیکی ضلع جنوبی گورستان گبری ششتمد، روی تپه های اطراف محل سکونت خود خس و خاشاک جمع کرده و با خواندن این شعر “آی سده، آی سده، پنجاه به نوروز، صد به غله”، نوید نزدیکی بهار و رسیدن غله تازه را می دادند.

عبدالله زاده ثانی گفت: گورستان هایی مربوط به دوران ایران باستان و زمانی که آیین رسمی ایرانیان زرتشتی بوده، در منطقه ششتمد کشف و شناسایی شده است که بیانگر این است که قدمت جشن سده در این منطقه به قرون خیلی گذشته باز می گردد./ ایرنا